Atatürk'ün Camileri "Paris’teki ve Japonya’daki Ezanların Sırrı"
İçinde bulunduğumuz Ramazan ayı nedeniyle her yerde vıcık vıcık "din istismarı" ve “Osmanlı seviciliği” yapılan bu günlerde, ben Mustafa Kemal ATATÜRK’ümüzün çok az bilinen bir özelliğini sizlerle paylaşmak istiyorum.
Bu ülkede sürekli birileri İsmet İnönü’nün cami kapattırdığını söylerken (ki bu kocaman bir yalandır) nedense hiç kimse Atatürk’ün cami yaptırdığını, cami yapımına katkıda bulunduğunu söylemez. 1
Oysa ki, Dünya yuvarlağının batısında ve doğusunda ilk okunan ezanlar, Atatürk sayesinde okunmuştur.
“Nasıl yani?” dediğinizi duyar gibiyim!
Şöyle ki:
Fransa’daki Paris Camii (la Mosquée de Paris) ve Japonya’daki Tokyo Camii (Tokyo Jamii Mosque) Atatürk’ün yardımlarıyla tamamlanmıştır.Her iki camide de Atatürk'ün katkısı vardır 2
Paris Camii (la Mosquée de Paris)
Mustafa Kemal Atatürk, 1919-1938 arasında her yıl Paris Camii´nin yapımı için «bizim de çorbada tuzumuz bulunsun» diyerek, onar bin frank para göndermiştir. Atatürk’ün ölümünden sonra bu yardım kesilmiştir. 3
Paris Camii ve Enstitüsü rektörü Abbas Bencheikh El Hocine “Mustafa Kemal Atatürk´den Paris Camii´nde ışıklar ve izler bulunduğunu“ ifade ederek bu gerçeği doğrulamıştır. 4
Caminin şeref defterine göre de II. Abdülhamit’le ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Paris Camisi’nin inşasına maddî ve manevî katkıları olmuştur. 5
Tokyo Camii (Tokyo Jamii Mosque)
Avrupa’da Paris Camii’nin yapımına katkıda bulunan Atatürk, Asya’da ise Tokyo Camii’ne katkıda bulunmuştur.
1931 yılında Türkiye’ye gelip Atatürk’ü ziyaret eden Japon Elçisi Torijori Yamada, Atatürk’le yaptığı görüşmede, Atatürk’e Tokyo’ya bir cami yaptırmasını teklif etmiştir.
Atatürk, yaşlı Torijori Yamada’yı, “sensei” (hocam) diyerek ayağa kalkarak karşılamıştır; çünkü Yamada, Atatürk’ün Harp Akdamdisi’nden Japonca hocasıdır. 6
O karşılaşma anını Yamada’dan dinleyelim:
“Atatürk beni kapıda ‘sensei’ diye karşıladı. Küçük bir sehpada diz dize oturduk. Tokyo’ya bir cami yapın dedim. Atatürk baktı ve dedi ki: ‘Beyefendi bu güzel bir teklif ama harç borç içinde bir milletiz. Bunca borcumuz varken Tokyo’ya bir cami…. Ama beyefendi, bu çok güzel bir teklif… Yapalım. Tokyo’ya bir cami yapalım. Ben yaptırıyorum’ dedi.” 7
Torijori Yamada, Atatürk’ü ziyaretinden bir yıl sonra 1932 yılında vefat etmiş, ama Atatürk verdiği sözü tutmuş ve 1938’de tamamlanan Tokyo Camii’ne katkıda bulunmuştur.
Sunay Akın’ın dediği gibi: “Bu millet şunu biliyor mu! Bu gezegenin en doğusundaki (ve batısındaki) sabah ezanının ilk okunduğu camiyi Mustafa Kemal Atatürk yaptırmıştır.”
Atatürk, hiçbir zaman bu milletin değerleriyle kavgalı olmamıştır; o gericilikle, bağnazlıkla, Arapçılıkla savaşmıştır. Herşeyden önce o kendini hep emperyalist Batıya meydan okuyan bir Doğulu olarak görmüştür. Doğu’nun sanatını, kültürünü, mimarisini, yaşam birçimini en mükemmel biçimde yaşatmaya ve tanıtmaya çalışmıştır. Mensup olduğu dinle her zaman gurur duymuştur. Dinle ve dindarla değil, hurafeyle ve dinciyle (yobazla) mücadele etmiştir.
Not: Biliyorum, bu yazımdan sonra yine, Atatürk’ün dinle, Kuran’la, camiyle uzaktan yakından hiçbir ilgisi olmadığına inanmak isteyen bazı Tanrıtanımazlarca ve bazı Yobazlarca ağır hakaretlere maruz kalacağım, ezberi bozulanlarca çirkin saldırılara uğrayacağım: Ama GERÇEK ATATÜRK’ÜN ortaya çıkarılması adına bütün bu hakaretlere ve saldırılara göğüs germeye devam edeceğim…
Dipnotlar:
1 “İsmet İnönü camileri kapattırdı, han, hamam, otel tuvalet yaptırdı” yalanına verdiğim belgelere dayalı cevabı, Eylül 2011 de çıkacak “Cumhuriyet Tarihi Yalanları, 2. Kitap” adlı eserimde bulabilirsiniz. Atatürk, Türkiye’de yıkık durumdaki Eskişehir Mihalıççık Camii’ni yeniden yaptırmıştır. Atatürk Mihalıççık Camii’nin yapımı için cebinden 5000 TL vermiştir.
2 Paris Camii 1926 yılında, Tokyo Camii ise 1938 yılında tamamlanmıştır.
3 Üzeyir Lokman Çaycı’nın Paris Camii ve Enstitüsü rektörü Abbas Bencheikh El Hocine’le yaptığı röportajdan; Üzeyir Lokman Çaycı, “Paris Camisinde Atatürk’ten Işıklar ve İzler Var”, Aktüel dergisi, 26 Eylül 2009.
4 Çaycı, agm.
5 İsmail Yakıt, “Birikimli ve Bulunmaz Bir Dost Prof. Dr. Hüseyin Ayan Hoca”, AÜ, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.39, Erzurum, 2009. s.1.
6 Hakan Yılmaz, “Yamamada Torijori: Abdülhamit’ten Türkçe Öğrendi Atatürk’e Japonca Öğretti”, Zaman Gazetesi, 6 Mayıs 2006.
7 Torijori Yamada, “Toruko Gakan” (Türkiye Resimli Bir Bakış) adlı bir kitap yazmıştır.
Fotoğraflar
Atatürk’ün Yaptırdığı Tokyo Camii (1938)
Atatürk’ün Yaptırdığı Tokyo Camii 1986 Yılında Yıkılmış,
Türkiye 1987 Yılında Aynı Yere Yeni Bir Camii İnşa Etmiştir.
Atatürk’ün yapımına katkıda Bulunduğu Paris Camii (1926).
Paris Camii’nden Bir Görüntü
Sinan MEYDAN / 12 Ağustos 2011, sinanmeydan.com.tr