106 bin kişinin asgari ücreti

Örtülü ödenek ya da bütçedeki adıyla “gizli hizmet gideri”, yüksek “milli menfaatler”e harcansın diye konulmuş kapalı bir bütçe ödeneği. Bu ödenek şeffaf değil. Hesap vermeme keyfiyeti, kanunla güvence altına alınmış.

2019 yılı bütçe rakamları açıklandı. Resmi verilere göre AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen aralık ayında 245 milyon 992 bin TL örtülü ödenek harcaması yapmış.

Bu rakam asgari ücretle (2.324 TL) çalışan 105 bin 848 vatandaşa ödenen aylık toplamına karşılık geliyor.

Başka bir deyişle, fabrikalarda, dükkanlarda işçi, kalfa, çırak olarak üretime katkıda bulunduktan sonra, bir ay boyunca kendisini ve evini geçindirmek zorunda olan 105 bin 848 vatandaşın ücret toplamı kadar bir bütçe ödeneği, ne olduğunu bilmediğimiz milli menfaatler için harcanmış.

(Erdoğan'ın aralık ayı örtülü ödenek harcamasının, tek bir asgari ücretli açısından anlamı ise 9 bin yılda alınacak toplam rakama yakın olması.)

Örtülü ödeneğin gizliliği yasayla korunduğu için, ısrarlı sorular yanıt getirmez… Ama hastanelerin, -tedarikçi firmalara birikmiş borcunu ödeyemediği için sağlık malzemesi temininde sorun yaşandığı, genç işsizlik oranlarının rekor düzeye ulaştığı bir ortamda- kapalı da olsa örtülü ödenek rakamlarını ısrarla izleyip güncellemek anlam taşıyor.



7 MİLYAR DOLAR

Geçen yıl örtülü ödenek bilançolarını açıkladığım bir yazımda okurların önerisi üzerine, toplam harcamaları yıllar itibarıyla ortalama döviz kuru üzerinden de hesaplayıp paylaşmıştık.

2019 yılı rakamları da belli olduğuna göre, AKP'nin ilk bütçeyi yaptığı 2003 yılından itibaren örtülü ödenek tablosunu, resmi veriler üzerinden güncelleyebiliriz.

Tabloyu sunmadan önce temel bilgi:

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2019 yılında 12 aylık örtülü ödenek harcaması: 2 milyar 73 milyon 435 bin TL.

Böylece 2019 yılıyla birlikte, 2003-2019 dönemi TL bazında örtülü ödenek harcamaları toplam 16.5 milyar TL'nin üzerine çıktı.

Ancak yıllık döviz kurundaki değişimi dikkate alarak yıllar itibarıyla yapılan hesaplamada örtülü ödenek, ABD Doları üzerinden 6.9 milyar doları geçiyor. Bu da başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı dönemini içine alan 17 yıl boyunca Erdoğan dönemi örtülü ödenek harcamasının dolar bazında 40 milyar TL'yi aştığını ortaya koyuyor.

Çiğdem TOKER, 17 Ocak 2020