2010 YILI BÜTÇESİ NASIL BİR TÜRKİYE ÖNGÖRÜYOR?

Dr. Noyan UMRUK

Bütçe, devlet kurum ve kuruluşlarının bir yıllık döneme ilişkin gider ve gelir tahminlerini içeren, gelirlerin toplanmasına ve giderlerin yapılmasına izin veren bir yasadır.

Merkezi Yönetim Bütçelerinin içerdiği gider tahminleri aynı zamanda bir üst sınır niteliğinde olup, yürütme organı, yasama organı tarafından kendisine tahsis edilen bu üst sınırın üzerinde harcama yapma yetkisine sahip değildir.

Gelir tahminleri ise alt ve üst sınır niteliği taşımazlar. Merkezi yönetimler bakımından bütçede belirtilen gelir ve gider konuları sınırlayıcı nitelik taşırlar, ancak belirtilen kaynaklardan gelir toplanabilir ve bu gelirler bütçede belirtilen yerlere ve konulara harcanabilirler.

Anlaşılacağı üzere, bütçelerde yer alan hususlar yürütme organınca ilgili yılda uygulanacak ekonomik, mali ve sosyal politikalar hakkında en temel fikir veren kaynak niteliğindedir. Kısaca, bütçe, yürütme organının "YILLIK PROGRAMI" niteliğindedir.

Önceki yılların gerçekleşme rakamları ışığında, 2010 yılı bütçe hedefleri değerlendirildiğinde:

Büyüme

DPT rakamlarına göre Türkiye’nin GSYİH’sı 2008 yılında 950.098 milyon YTL iken 2009 yılında 946.678 milyon YTL’ye gerilemesi ve ekonominin % 6 oranında küçülmesi beklenmektedir.

2010 yılı bütçesinde ise, GSYİH program hedefi 1.028.802 YTL olup, % 3,5 oranında büyüme hedeflenmektedir. 2010 yılı itibariyle bu büyüme oranına ulaşılması imkansız görünmekle beraber, ulaşılsa bile reel büyüme sözkonusu olmayacak, 2009 yılında gerçekleşen daralma öncesi üretim-GSYİH'a ulaşılamayacaktır.

Bütçe gelir-gider dengesi ve Bütçe açığı:

Bütçe Kanunu’na göre 2010 yılı bütçe giderleri 286 milyar 981 milyon lira, gelirleri ise 236 milyar 794 milyon lira, bütçe açığı da 50 milyar 187 milyon lira olarak öngörülmektedir.

2009 Yılı Bütçesinde bütçe giderleri 259 milyar 156 milyon lira, bütçe gelirleri 248 milyar 758 milyon lira ve bütçe açığı da 10 milyar 398 milyon lira olarak öngörülmüş, Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan “Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu” na göre 2009 yılı bütçe açığı ise 60 milyar liraya, sapmanın oransal değeri ise %500’e ulaşmıştır. 2010 yılı bütçe açığı hedefinde iyimser bir tahminle %100’lük bir sapma olması halinde 2010 yılı bütçe açığı an az 100 milyar lira olarak gerçekleşecektir

Bu kısa değerlendirmenin açıkça ortaya koyduğu gibi, 2010 yılı bütçesi, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik, mali ve sosyal krize çare olmaktan uzak, en başta kayıtdışı gelirin vergilendirilmesi gibi köklü çözüm ve önlemlere yönelmeyen, dolaylı vergilere yüklenerek sosyal adaleti iyice zedeleyen, vatandaşı iyice yoksullaştıran, yatırım harcamalarının payını %15-20'lerden %10'lara düşürerek özellikle bölgesel eşitsizlikleri iyice artıracak olan ve gerçekleşmesi güç hedefler içeren bir bütçedir.

Bu bütçeye umut beslemek için "Polianna"cılık oynamak gerekmektedir...

2010'un, altıncı ayından itibaren nasıl bir bütçe olduğunu herkes görecektir. Felaketin ne olduğunu herkes görecektir.