ABD Yine Kriz Peşinde...

Irak işgalini Türkiye üzerinden yapamayan ABD, bu kez Gürcistan’ı
bahane ederek Ankara’yı Boğazlar Sözleşmesi’ni delmesi için sıkıştırıyor..

Amerika yine rahat durmuyor. Gürcistan’a yardım bahanesiyle Karadeniz’e 70’er bin tonluk 2 gemi çıkarmak isteyen ABD, Ankara’yı Montrö Anlaşması’nı çiğnemeye zorluyor. Düşünce kuruluşları da tezkereyi hatırlatıp aba altından sopa gösteriyor.

Amerika Montrö’yü delmeye çalışıyor!
Gürcistan’a yardım için Karadeniz’e 70’er bin ton ağırlığındaki iki donanma gemisini göndermek isteyen ABD, Ankara’yı Boğazlar Sözleşmesi’ni çiğnemeye zorluyor

Haber: Fatih ERBOZ
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’un sözcüsü Bryan Whitman, Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın, Gürcistan’a insani yardım gönderilmesinde Amerikan donanma gemilerinin Boğazlar’dan geçişi için gereken bir anlaşma üzerinde Türkiye ile çalıştığını söyledi. Whitman, Pentagon’da gazetecilere yaptığı açıklamada, şu ana kadar 14 adet Amerikan askeri kargo uçağının Gürcistan’a insani yardım taşıdığını ve Washington’ın, bu insani yardımların deniz yoluyla da taşınması olasılığını değerlendirdiğini kaydetti.

Anlaşma sağlanacak
Whitman, 14 Amerikan uçağının Gürcistan’a taşıdığı yardımın toplam 4.2 milyon dolar değerinde olduğunu ve bu yardımların, tıbbi malzemeler, antibiyotik, battaniye, çadır, su ve yiyecek içerdiğini kaydetti. Sözcü, “ABD Dışişleri Bakanlığı, insani yardım operasyonlarının devamını sağlamak için diğer olasılıklara da bakıyor. Bunlar arasında donanma gemilerinin kullanımı da bulunuyor” dedi. Whitman, “ABD Dışişleri Bakanlığı, Türk Boğazları’ndan geçiş için gerekli anlaşmanın sağlanması ve buna benzer şeyler üzerinde çalışıyor” diye konuştu. ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı James Cartwright, Washington’ın, Gürcistan’a iki adet yardım gemisi gönderme üzerinde çalıştığını söylemişti. McClatchy gazeteler grubu tarafından yayınlanan bazı haberlerde ise, Türkiye’nin, Boğazlar’dan geçiş konusunda yardımcı olmadığı iddia edilmişti.


Neden izin gerekiyor!
Boğazlar’dan uluslararası geçiş, 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi çerçevesinde düzenleniyor.

Bu sözleşmeye göre, Karadeniz’e kıyıdaş olmayan ülkelerin Karadeniz’de aynı anda bulundurabileceği donanma gemilerinin ağırlığı 45 bin tonu aşamıyor. ABD’nin Karadeniz’e göndermek istediği Comfort ve Mercy adlı dev hastane gemilerinin her birinin tonajı ise 70 bin tona yaklaşıyor.


Gemi krizine tezkere benzetmesi
ABD’deki düşünce kuruluşu Heritage Vakfı’nın Rusya Ve Avrasya Çalışmaları Uzmanı Ariel Cohen, Türkiye’nin, iki Amerikan hastahane gemisinin insani yardım amacıyla Karadeniz’e girmesine izin vermediğini savunarak, bu tutumu, 1 Mart tezkeresine benzetti. Düşünce kuruluşları Amerikan Dış İlişkiler Konseyi ve Londra’daki Stratejik Çalışmalar Uluslararası Enstitüsü üyesi de olan Cohen, Heritage Vakfı’nda düzenlenen Kafkasya’daki krizle ilgili bir oturumu yönetti. Cohen, Türkiye’nin, insani yardım amacıyla Karadeniz’e iki hastane gemisi göndermek isteyen ABD’ye yardımcı olmadığı yönünde haberler bulunduğunu belirterek “Türkiye bizim NATO müttefikimiz ve Gürcistan’ın da bir dostu olarak, komşusu Gürcistan ve Amerikalı müttefiklerine karşı daha destekleyici bir tutum almalıydı” dedi. Cohen, “Son olay, Türkiye ile yaşanan tatsız bir anıyı hatırlatıyor. O da, Türk-Ame-rikan ilişkilerine derin şekilde zarar veren, 2003 yılında Amerikan askerlerinin Türk limanları ve Türk topraklarını kullanarak Irak’a girmesine izin verilmemesidir. Şu ana kadar, bu olayı arkamızda bıraktığımızı umuyordum” diye konuştu.


TEPKİLER

Türkiye çok dikkatli olmalı
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ’Türkiye ile anlaşma zemini arıyoruz’ denmesinin altında, Montrö Antlaşması’nın ABD tarafından by-pass edilmek istenmesinin yattığını söyleyen deneyimli iki diplomat Türkiye’nin de bu antlaşma karşısında asla ödün vermemesi gerektiğini kaydetti.

Ön bildirim şartı
CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen, Rusya-Gürcistan savaşının ardından ABD’nin Gürcistan’a insani yardım götürmek amacıyla sivil gemileri kullandığı takdirde bir sorun çıkmayacağını kaydetti. Donanma gemilerinin yardım götürmek istemesi halinde ise bunun bir ön bildirim şartına bağlı olduğunu dile getiren Öymen, “Türkiye’nin burada çok dikkatli ve ince bir politika izlemesi gerekiyor” dedi.

Ciddi bir hata olur
Türkiye’nin eski Washington Büyükelçisi Nüzhet Kandemir ise, Türkiye’nin kesinlikle Montrö Antlaşması’na sahip çıkması gerektiğini kaydetti. Kandemir, “ Türkiye’nin aykırı bir tutum içerisine girmesi kesinlikle doğru olmayacak, aksine ciddi bir hata olacaktır. ABD’ye kesinlikle taviz verilmemeli” şeklinde konuştu.

İzin verilmemeli
Kırıkkale Üniversitesi Uluslar arası İlişkiler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran da, gemilerin geçmesine izin verilmemesi gerektiğini belirterek şöyle dedi: “Eğer böyle bir izin verilirse o zaman bunun önüne bir daha geçemeyiz. Yani bundan sonra bu bir örnek olur ve bu yolu herkes denemeye kalkar. Türkiye çok dikkatli olmalı.”

Kaynak