Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Ocak ayında İspanya’da yaptığı “Velev ki siyasi simge olsun’’ açıklaması ile Türkiye’nin gündemine oturan ve “Türbana serbesti getirme’’ yönündeki Anayasa değişikliği ile devam eden girişim ters tepti.

Türbana serbesti girişimi, Anayasa Mahkemesinin kararı ile, “Türbana yasak’’ olarak sonuçlandı. Böylelikle yaklaşık 6 ay sonunda, “Türbana serbesti’’ diye yola çıkan AKP, hiç istemediği ve öngörmediği biçimde “Türbana yasak getiren’’ parti oldu. Üstelik bu girişim parti hakkında açılan kapatma davası için de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iddianamesindeki “Laikliğe karşı eylemlerin odağı’’ çerçevesindeki en önemli suçlamalardan biri oldu. Mahkeme, Anayasa değişikliklerini 9’a 2 gibi bir oy çokluğu ile reddetti ve bundan sonra da, türbanın üniversitelerde serbest olmasının yolu tamamen tıkandı. YÖK yasasında değişiklik yapılarak, “Genel ahlaka aykırı olmamak kaydı ile, üniversitelerde kılık kıyafet serbesttir’’ biçiminde yapılması planlanan değişiklik de mümkün olamayacak.


İSPANYA SÜRECİ

Türban konusundaki süreç, 14 Ocak 2008 günü Başbakan Erdoğan’ın, üniversitelerdeki türban yasağı konusunda İspanya’da değerlendirmelerde bulunması ile başladı. Erdoğan, Türkiye’de başını örtenlere “başörtüsünü siyasi simge olarak kullanıyorsun” şeklinde baskılar yapıldığını söyleyerek “Velev ki bir siyasi simge olarak taktığını düşünün. Bir siyasi simge olarak takmayı suç kabul edebilir misiniz? Simgelere bir yasak getirebilir misiniz? Özgürlükler noktasında dünyanın neresinde böyle bir yasak var? Buradaki dert başka aslında. Biz bunu çok iyi biliyoruz. Bunu maalesef takdirde zorlanıyoruz” dedi. Erdoğan, sorunun özgürlükler noktasında ve en yakın zamanda çözüleceğini belirtti. Sorunun Anayasa Mahkemesi’nin bir yorumundan kaynaklandığını ifade eden Erdoğan, “Demokrasilerde çare tükenmez o zaman demokrasi içinde bu çare mekanizmasını işletelim ve bu sorunu da çözelim” dedi.


MHP DESTEK VERDİ

İspanya’dan gelen bu açıklama Türkiye’de geniş yankı buldu. MHP türban konusunun çözümü için AKP’ye destek vereceğini açıkladı. Ancak YÖK kanunun ek 17’inci maddesinin de değiştirilerek kılık kıyafet serbestisinin bu yolla çözülmesini önerdi. AKP bu öneriyi kabul ederken, önce Anayasa değişikliği ardından YÖK yasası değişikliğini benimsedi.
Anayasa değişikliği MHP ve AKP’li milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulurken, teklif önce TBMM Anayasa Komisyonunda sonra da Genel Kurulda ele alındı. 20 DTP’li milletvekilinin de destek verdiği değişiklik, Meclis’te 6 ve 9 Şubat günleri oylandı. TBMM Genel Kurulu'nda, yükseköğretimde başörtüsünün serbest bırakılmasını öngören Anayasa değişikliği teklifinin tümü, 103 ret oyuna karşılık, 411 oyla kabul edildi. Teklifin tümünün gizli oylamasına, 518 milletvekili katıldı. Teklif, 103 ret oyuna karşılık 411 oyla kabul edilirken, 1 milletvekili çekimser kaldı. Oylamada, 2 oy boş çıktı, 1 oy da geçersiz sayıldı.

Değişiklik ile Anayasa'nın, "Kanun önünde eşitlik" başlıklı 10'uncu maddesinin son fıkrasına, "... ve her türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında" ibaresi eklendi. Bu değişiklikle madde, "Devlet organları ve idari makamları, bütün işlemlerinde ve her türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadır" haline geldi. Anayasa'nın, "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42'nci maddesine ise "Kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple kimse yükseköğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemez. Bu hakkın kullanımının sınırları kanunla belirlenir" şeklinde yeni bir fıkra eklendi.


99 GÜNLÜK SERÜVEN

Bu değişiklik TBMM’den geçip 15 gün sonra da Cumhurbaşkanı tarafından imzalanınca ilk karmaşa üniversitelerde başladı. Bazı üniversiteler YÖK yasası değişikliğini bekleme gerekçesiyle türbanlı öğrencileri yine okula almadı. Bazıları ise Anayasa değişikliğini yeterli gördü. Üniversitelerarası Kurul da türban serbestisine karşı çıktı. Bu arada YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan türbanlıların üniversitelere alınması için genelge yayınladı. Bu genelge de Danıştay tarafından iptal edildi.
Sonuçta CHP Anayasa değişikliklerinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne gitti ve bu başvurudan tam 99 gün sonra değişiklik iptal edildi. Üniversitelerde türbana serbesti getirme çabası da “Tamamen yasaklama’’ olarak son buldu.