2 milyar yıldan daha evvel Mars'ın görünümünde şimdi kuzey kutup bölgelerinde bulunan alçak havzaların okyanuslar ile doldurulduğu gözükmektedir.

1991 yılından beridir gökbilimciler Mars'ın geçmişinde yüzeyinin 3 de 1 'ini kaplamış olan devasa okyanuslara evsahipliği yaptığı fikrini iddia etmekteydiler. Kuzey yarı küresindeki iki uzun kumsal benzeri kaya dudağı, Bu fikre en güzel kanıt olduğu düşünüldüysede uzmanlar kadim okyanusların pürüssüz yamaçları olabilmesi için fazlaca tepeli olduğunu savundular.

Bakış açısı sürpriz basit bir gelişme sayesinde dramatik olarak değişmiş bulunuyor.

Bilim adamlarının bugünlerde duyurduğuna göre bir zamanlar düz olan kıyıkesimleri gezegen boyunca bozulmalarla biçim değiştirmiş bulunuyor.
Burkulmuş olan Mars kayaları bir şekilde 2 milyar yıldır yok olan okyanusların açık delilini saklamıştır.

California Üniversitesi Berkeley 'den gezegen bilimci ve gelecek ayın Nature dergisinde yayınlanacak olan makalenin sahibi Mark Richards'a göre : "Bu gerçekten Mars'da okyanuslar olduğunu kanıtlamaktadır"

İkiz Kumsal

Berkeley'den Eş-araştırmacı Taylor Perron keşif ile ilgili : "Mars'da iki önemli deniz kıyısı bulunmaktadır herbirisi binlerce mil uzunlukta ve bir tanesi Arabia okyanusundan daha yaşlıdır. ve bir diğeride Deuteronilus Okyanusundan biraz daha genç." demektedir.
Perron'a göre : "Arabia , antartikayı kaplayan buzdan 3 veya dört kat daha fazla su içermiş olabilir."

Yamulmaların olduğu bölge yolunda 50 derece kuzeyde biryerlerde Mars büyük ihtimalle suyunun bir kısmını yitimiş olabilir ve Deuteronilus Okyanusunun kıyışeridi ortaya çıkmışdır.
Perron'a göre :"Suyun hacmi buharlaşarak uzaya kaçarak yok olması için çok fazladır. bu yüzden halen marsın yerkabuğu içinde biryerlerde su rezervlerinin bulunduğu düşünülmektedir."

geriye kalan deniz ise Arabia okyanusu gibi 40 derece kuzeydekii benzer alçak düzlüklerde bulunmuş olmalıdır.

Kararsız Devinim

Bir gezegen devinirken en ağır nesneler en stabil olabilecekleri ekvatorda konumlanmaya çalışır. Dünya da ekvatorunda bir şikinliğe sahiptir.
Mars daki volkanik Tharsis bölgesi , Mars ekvatorundaki devasa yükselmiş bir bölge olarak bu olayın nasıl cereyan ettiğini kanıtlamaktadır.

Perron'a göre : "Bu , keşfin neden ekstradan etki taşıdığının göstergesidir."
Bir milyar yıldan daha önce birşeyler oldu ve Mars üzerindeki madde dağılımı değişerek dengesiz parçaların ekvatora doğru yönelerek Marsın devasa kıyı şeritlerinin eğilip bükülmesine sebep oldu.

Perron'un aktardığına göre : "Meydana gelmiş olması muhtemel olan patikanın kanıtını bulduk ve kıyışeridindeki deformasyonla tam olarak eşleşmektedir."

Mars'ın bu topografik görüntüsünde alçak yayılan bölgeler mavi ile gösterilmiştir. Havzayı saran kısım ise kadim okyanuslar tarafından oluşturulmuş olan kıyı şeritleri olarak gösterilmektedir. Geçmişinde Mars yoğun burkulmalar geçirmiştir.

Elastik Yüzey

Ekvator yakınlarında gezegenin yüzeyi merkezcil kuvvetlerin basıncı altında görece yassılaşmış olan tümsek oluşturmaktadır. fakat ekvator dışında kayalar havası söndürülmüş bir balonun yüzeyi gibi çoğunlukla kabarıklıklar oluşturarak elastik gibi davranmaktadır. Perron ve ekibinin çıkarımsadığına göre okyanus kıyı şeritleri bir zamanlar ekvator yakınlarındaymış yana yatan gezegenle birlikte kuzeye doğru ilerlerken yükselip alçalan kaya yükseltileri ile kabur hale gelmiştir.

Richards'a göre : "Elastik biçimde davranış gösteren dış kabuğu bulunan Mars ve Dünya gibi gezegenlerde toprak yüzey deformasyonlar geçirmektedir."

Deformasyonların önceden kestirilebilir bir yolla hesaplanması ile birlikte gezegen bilimciler sırtların önceden okyanus kıyı şeritleri gibi düz olduğunu ortaya çıkarttılar.

Richard'a göre : "Bu taylor'un ulaştığı güzel bir sonuçtur, Böylesine basit bir model ile kıyı şeritleri hakkında önemli derecede bilginin açıklanabilmesi ilgi çekicidir. başlangıçta hiç tahmin edemeyeceğim bir şey idi."

Perron ve asistanları gezegende neyin burkulmaya yol açtığın hakkında emin değiller ama yüzeyin altındaki güçlerin kabahati olduğunu düşünüyorlar. Perron'a göre : " Mantonun dağılımında çok ağır değişikliklerin olmuş olması muhtemeldir ve Gezegenin şimdiki pozisyonuna gelmesine sebep olmuş olmalıdır."


kaynak:space.com

Egeli, Paylaşımın içn sağol.Bizi bilgilendirdiğin içinde teşekkürrler

Kronik Cadı, sen sağol.

sagol güzel bir konu gerçekten.Şöyle bir düşündüm bu devasa evrende sadece dünyadamı su ve hayat var diye,bence daha başka yaşam sistemleride mevcuttur bakalım ne zaman bulabilecekler.

Egeli, paylaşım için teşekkürler. Gerçeken enteresan, insanın aklındaki şüpheleri artırıyor.