Gökbilimciler potansiyel bir karanlık madde nesnesi bulabilmek için yeni bir method Keşfettiler


Dünya, Spitzer ve küçük Macellan bulutu arasından geçmekte olan siyah küre bir karanlık Maddeyi temsil etmektedir. Dünya ve Spitzer tarafından kaydedilmiş olan parlaklık tepelerindeki zamansal farkın ölçülmesi sayesinde nesnenin parallaksı belirlenmekte ve uzaklığı hesaplanabilmektedir. Yukarıdaki resimdeki ölçek muazzam mubağalalıdır. zira Spitzer ve Dünya arasındaki gerçek mesafe Küçük Macellan ile karanlık madde arasındaki mesafeye göre çok cüce kalmaktadır.

İnsanın derinlik algılamasını taklit eden bir teknik kullanarak gökbilimciler Samanyolu etrafındaki bir karanlık maddeyi belirlemek için yer tabanlı OGLE(optik Gravitasyonel Lens Deneyi) ve uzaydaki kızıl ötesi Spitzer teleskoplarını eşgüdüm halinde kullanmışlardır.

OGLE gökbilimcileri ilk karanlık madde keşfini, 2005 yılında kütleçekimsel mikro mercekleme olarak adlandırılan bir olay olan küçük macellan bulutu içindeki bir yıldızın önünden geçmekte olan OGLE-2005-SMC-001 adlı karanlık nesnesinin yıldızın ışığını çarpıtarak parlaklığını arttırması sayesinde keşfedilmiştir.
Mercekleme yapan nesnenin hiç ışık saçmaması sebebi ile gökbilimciler bu cismin bir izole olmuş gezegenler sönük yıldızlar yada karadeliklerden müteşekkil bir karanlık nesne, MACHO(Ağır Kompakt Hale Nesnesi) olduğunu düşünmüşlerdir.

Karanlık nesnenin yerini belirlemek için bilimadamları insan gözünün iki farklı gözlem nesnesinin referans alınarak derinlik algısını gerçekleştirebilmesi olan parallaks olarak adlandırılan bir teknik kullanmışlardır. Astronomik bir nesnenin parallaksını ölçmenin genel bir yöntemi cismin 6 ay boyunca arkaplandaki yıldız fonu üzerindeki konumunun ufak miktarlardaki değişimlerinin izlenmesidir.

Bu açıdan Dünyadan yaklaşık 64 milyon km uzakta bulunan Spitzer parlaklığın tepe noktalarının değişimini gözlemleyebilmek için ikinci bir göz gibi davranarak gözlemcinin, karanlık maddenin ve yıldızın tam olarak yakın biçimde sıralanması sırasında gözlem gerçekleştirilmiştirç

Aynı anda Dünya ve Spitzer tarafından gözlemlenmiş olan parlaklık maksimumlarının karşılaştırılması sonucunda gökbilimadamları bu nesnenin gökadamız halesindeki(sarmal disklerin altı ve üstündeki alan) MACHO lardan birimi yoksa Samanyolu ötesindeki bir nesnemi olduğunu anlamaya çalışmışlardır.

Honolulu daki Amerikan Astronomi Topluluğunun buluşmasında çalışmasını anlatan Ohio Eyalet üniversitesinden OGLE araştırmaları lideri Subo Dong'a göre : " Yapılmaya çalışılan iş parlak yıldızların uzaklıklarını tespit edebilmek için kullanılan genel parallaks ölçüm tekniklerinin eriminden çok çok uzak olan bir nesnenin yerini tespit etmeye çalışmaktır. "

OGLE ve Spitzer gözlemlerinden alınan mikro mercekleme ışık eğrileri denk olsa da parlaklık maksimumları hafifçe farklı durumda ve gökbilimciler bu farklılıktan faydalanarak karanlık cismin Dünya/Spitzer açısına karşılık denk gelen hızını ölçmeyi başardılar.
Dong'a göre " Bu hız merceklemenin olduğu konuma bir hayli bağlı olduğu gözükmektedir. Bu hız merceklemenin Küçük Macellan Bulutumu yoksa Haledemi olduğuna bağlı olarak 7 kat farklılaşmaktadır."

Spitzer maksimum parlaklık noktalarını Dünyadan 12 saat sonra kayıt etmektedir. Dong'a göre : "Bundan yola çıkarak bu merceklemenin büyük ihtimalle Hale de olduğu tespit edilmiştir. tahmini uzaklığı 1600 IY olmalıdır."

Dong'a göre : "Mercekleme yapan MACHO büyük ihtimalle 10 güneş kütlesinde bir kara delik çifti olmalıdır. çünkü normal bir yıldız çifti bu mesafeden görülebilecek kadar parlak olacaktı."


kaynak:sky and telescope