Vekalet savaşları Soğuk Savaş döneminde özellikle nükleer silahlanma yarışının düşüşe geçtiği dönemde ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki küresel güç rekabetinin bir parçası olarak ortaya çıkmış bir kavramdır. Karl Deutsch vekalet savaşı kavramını, iki güç arasındaki uluslararası çatışmanın uzantısı olarak üçüncü bir ülke topraklarında bu ülkedeki iç problemler üzerinden ve yine bu ülkenin insan gücü, kaynakları ve topraklarını kullanarak yürütülen savaş hali olarak tanımlar. Vekalet savaşlarında büyük güçlerin rolü, üçüncü ülkedeki iç çatışmada taraflardan birini destekleyerek, kendi küresel güç rekabetleri çerçevesinde sürdürdükleri politika ve stratejilerini yansıtmaları ve küresel rakiplerinin bu ülke üzerinde destekleri taraf ile hakimiyet kurmasına engel olmaya çabalamalarıdır. Bir diğer ifadeyle, bu tür savaşlarda büyük güçler birbiriyle doğrudan bir çatışmaya girmezler, bunun yerine nüfuzlarını ve güçlerini üçüncü ülke üzerinden kullanarak, dolaylı olarak çatışırlar..

Soğuk Savaş döneminde vekalet savaşı olarak sınıflandırılabilecek savaşların sayısı oldukça fazladır. Bu savaşlar arasında en uzun ve yoğun şekilde 1980’lerde gerçekleşen ABD ve Sovyetler Birliği’nin Afganistan üzerinde yürüttükleri çatışma, vekalet savaşının en önemli örneklerindendir. Sovyetler Birliği bu dönemde kendi askerleri ve Afganistan’da iktidara getirdikleri Babrak Karmal yönetimine tabi silahlı güçleri kullanarak, merkezi yönetime direnen yerel gruplarla mücadelesini sürdürürken, ABD’nin muhalif gruplara dışardan sağladığı destek çatışmaların uzamasının ve nihayetinde Sovyetler Birliği’nin bu ülkeden çekilmesinin en önemli nedenlerinden olmuştur.

Kaynak: https://turkiyegercek-hayat.blogspot.co ... nn-ve.html