Düşünme Oyunu Oynayalım mı?

Bu gün seçim. Hem kafalarımızı biraz dinlendirmek hem de kafalarımızı çalıştırmak için “Düşünme Oyunu” oynayalm mı?

Son Söz

Biz zamanlar iktidarı kızdırdığı için bir düşünürü (filozofu) ölüme mahkum etmişlerdi.
Ülkenin kralı filozofa şu haberi gönderdi: İdam edilmeden önce sana ölümünü seçme şansı vereceğim. Şöyle:
Ölmeden önce bir söz söyleyeceksin. Bu dediğin söz doğruysa başın kesilecek. Yalansa iple asılacaksın.
Bunun üzerine filozof bir söz söyledi. Ne asıldı, ne de başı kesildi. Filozofu o söylediği söz kurtardı. Acaba filozof ne dedi?

Cebindeki Para

Bir adam mağazaya alışverişe gitti. Cebindeki paranın yarısı kadar alışveriş etti. Mağazadan çıktığında cebinde, girdiği andaki lira kadar kuruşu ve girdiğindeki kuruşların yarısı kadar lirası kaldığını gördü. Mağazaya girerken cebindeki para ne kadardı?

Sahte Para

Adamın biri manava gider, yirmi beş liralık meyve sebze alır. Manava yüz lira uzatır. Manavın bozuğu olmadığı için komşu bakkaldan bu yüz lirayı bozmasını ister. Bakkal parayı bozar. Manav da adama paranın üstü olan yetmiş beş lirasını verir.
Az sonra bakkal elinde yüz lirayla manava gelir, bu para sahteymiş, der. Manav parayı inceler, bakkalı haklı bulur ve sahte parayı geri alarak bakkala başka bir yüz lira verir.
Acaba bu işte manav ne kadar zarar etmiştir?

İkiz Değil

İki çocuk aynı yılda, aynı ayda, aynı günde ve aynı anne babadan doğmuştur ama bunlar ikiz değildir. Bu nasıl olabilir?

Doğum Günleri

Bir sınıfta elli öğrenci var. Her birinin doğum günlerinin birbirinden farklı olmasının olasılığı ne kadar?

Kurtuluş kapısı

Eski zamanlarda düşünce suçlusu biri hapistir. Kapatıldığı odanın iki kapısı var. Kapılardan biri özgürlüğe, diğeri esarete açılıyor. Kapısında da bir nöbetçi. Bu nöbetçi bazen hep doğru, bazen hep yalan, bazen de hem doğru, hem yalan söylemektedir.
Hükümdar adama bir şans verir. Der ki: Nöbetçiye tek bir soru sorma hakkın var. Buna göre özgürlük kapısını bulabilirsen serbestsin!

Tutuklu öyle bir soru sorar ki nöbetçiye, nöbetçi cevabında doğruyu da söylese, yalan da söylese farketmez. Tutuklu aldığı cevaba göre özgürlük kapısını bulur ve zindandan kurtulur. Ne sormuş olabilir?

Suyun Yönü

Madeni bir borunun içinden su akıyor. Bu boruyu delmeden, kesmeden içinden akan suyun yönünü bulabilir misiniz?

Bardaklar

İçi su dolu üç bardak ve içleri boş üç bardak alın. Masada aynı hizada dizin. Üç dolu, üç boş bardak yanyana dursunlar.Yalnızca bir bardağın yerini değiştirerek bardakların sıralamasını dolu, boş, dolu, boş, dolu, boş şekline getirebilir misiniz?

Gemi

Bir gemi düşünün. Ne küreği, ne yelkeni, ne de pervanesi(motoru) var. Deniz sakin,rüzgârsız. Yalnızca arkasına bağlanmış bir ip var. Bu gemiyi nasıl yüzdürürsünüz? Bu gemi suda gider mi?

Padişahla Veziri

Padişah vezirini öldürtmek ister. Onu yanına çağırtır. Sana ölüm cezası verdim ama şanslıysan belki kurtulursun, der. Padişahın elinde iki kâğıt vardır. Birinde ölüm, diğerinde hayat yazılı bu kâğıtlarda, diye açıklar vezirine. Çek birini, ona göre belki kurtulabilirsin, der.Oysa her iki kâğıda da Padişah, ölüm yazmıştır.
Vezir kurtulabilir mi?

Mal Paylaşımı

Yalnız başına yaşayan, hiç çocuğu ve akrabası olmayan olmayan bir çiftçi ölümünden sonra malını üç arkadaşına bırakır. En iyi arkadaşım malımın yarısını, ikinci arkadaşım dörtte birini, üçüncü arkadaşım da beşte birini alsın diye vasiyet eder. Yalnız bir şartı daha vardır. Paylaşmada üçüncü ilk önce, ikinci sonra, en iyi arkadaşı en sonunda payına düşeni seçip alabilecek. Çiftçinin 19 ineği vardır. Nasıl paylaşırlar?

Tahmin ettiğiniz gibi mirasçılar inekleri paylaşamadılar, aralarında kavgaya tutuştular. Kavgayı gören bir ihtiyar, oğullarım dövüşmeyin ben size kendi ineğimi de vereyim, böylece yirmi ineğiniz olur, sonra bunları size paylaştırayım. der. Şöyle söyler:

Üçüncü arkadaş, ineklerin beşte birini alacaktı, yani yirmi ineğin beşte biri dört eder. Al, dört inek!
İkinci arkadaş, kalanın dörtte birini alacaktı, on altının dörtte biri beş eder. Al, beş inek. Birinci arkadaş da kalandan yirmi ineğin yarısını alacaktı. İşte yirminin yarısı , on inek.
Böylece herkese hakkı verilir ve geriye ihtiyarın ineği kalır. İhtiyar da artık kimseye gerekmeyen ineğini geri alır gider.

Gerçekten çiftiçinin vasiyeti yerine getirilmiş midir? Herkes hakkını almış mıdır?

Cümlede Kelime Sayısı

“Bu cümledeki sözcüklerin sayısı kesinlikle altıdır.”Tırnak içinde yazılan cümle(tümce) için bu söz doğrudur. Doğru bir cümlenin karşıtı ise genellikle yanlış olur.
Öyle bir cümle bulunuz ki tırnak için de yazılan cümlenin tam tersi olsun ama doğru olsun.

Yanıtlar:
Son söz: Düşünür, “Beni asarak öldüreceksiniz!” demiş. Asmaya götürseler doğruyu söylemiş oluyordu. Doğruyu söylerse boynu kesilecekti, o zaman asılmaması gerekiyordu. Başını kesmeye götürseler o zaman “Beni asarak öldüreceksiniz diyerek yalan söylemiş oluyordu. O zaman asılması gerekirdi. Bu yüzden onu ne asabildiler, ne kesebildiler. Canı kurtuldu.
Padişahla veziri: Vezir kendisine uzatılan kâğıtlardan birini çekip içine bakmadan yani kâğıdı açmadan yuttu. Orada hazır bulunanlara kalan ikinci kâğıdı açıp uzattı: Ölüm yazıyordu. Demek ki hayatı çekmişti.
Sultan yaptığı hileyi itiraf edemedi. Sonucu kabul etmek zorunda kaldı. Vezirin hayatı kurtuldu.
Suyun yönü:Boru bir noktasından biraz ısıtılır.(çakmakla, kibritle) Ilınan su ne yöne akarsa…
Mal paylaşımı: Bu problemin çözümü için, bu çözüm Hazreti Ali’ye aitttir diyenler vardır. Burada canlı hayvanların doğru bölüşümü yapılsa biri kesilecek, parçalanaktır. Oysa istenen, vasiyet edilen serveti üretim yapılacak şekilde paylaştırmak. Bölmeyi âdil bir şekilde yapabilmek ise ancak sayıyı (burada 19’u) yükseltmekle olabilir.
Cebindeki para: Adamın cebinde 99 lira ve 98 kuruş vardı.
Kapı: Nöbetçiye önce şunu sormuş: Bu önerme doğru mudur? “Bu kapı özgürlük kapısıysa, sen bu soruma yanlış cevap vereceksin. Eğer bu kapı özgürlük kapısı değilse sen bu soruma doğru cevap vereceksin. Nöbetçi ister doğru, ister yalan konuşsun bu durumda “Hayır “ cevabı özgürlük kapısını gösterir.
Gemi: Arkada bağlı olan suya bırakılmış ipe kuvvetli darbelerle vurulacak. Su ile gemi arasında sürtünmeye dayanan bir enerji yaratılması için. Bu yöntemle geminin ağırlık merkezi üç bölümde yön değiştirir. Birincisinde ağırlık merkezi hız almak için geriye kayacaktır. Gemi bu arada öne doğru gitmek ister. Sürtünme bunu engeller. İkincisinde ağırlık merkezinin öne gitmesi, geminin arkaya doğru gitmesi hareketinin frenlenmesi . Üçüncüsü ipin birden gerilmesiyle ipin kinetik enerjisinin gemiye geçmesi ve onu hareket ettirmesi.
Bardaklar: İkinci sırada duran dolu bardağı alıp beşinci sıradaki boş bardağa döküp tekrar yerine koyarsanız, sıralama bir dolu bir boş şeklinde sürer.
Cümlede kelime sayısı: Bu cümledeki sözcüklerin sayısı kesinlikle altı değildir.
İkiz değil: Çocuklar üçüz kardeşlerden ikisi.
Doğum günleri: 0, 003’tür. Formül yazılıp hesaplamalarla bu sonuç bulunur.
Sahte para: Zararı yüz liradır.

Feza Tiryaki, 12 Haziran 2011
Yararlanılan Kaynaklar:
Düşünme Kutusu: Selçuk Aslan
Eğlenceli Matematik Oyunları: Musa Dinçel