Erdoğan ve Cargill

ABD'li nişasta bazlı şeker (NBŞ) üreticisi Cargill, 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesi haberiyle yeniden gündemde.

ABD'li yetkililerle 'başbaşa' görüşme yapmayı tercih eden AKP Genel Başkanı Erdoğan'ın, Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'la 'Külliye'de yaptığı 3 buçuk saatlik 'başbaşa' görüşmede, 'Cargill Şirketi'nin isteklerinin ele alındığı konuşuluyor.

Erdoğan'ın 'Cargill'le tanışması yeni değil.

Başkan George Bush, Erdoğan'la Başbakan olarak Beyaz Saray'da yaptığı ilk resmi görüşmede (28 Ocak 2004) Cargill'le ilgili net istekleri oldu. Cargill'in sorunlarını çözüp, şirketi rahatlatmasını istedi. Cargill'in iki sorunu vardı.

Orhangazi'deki fabrikasını birinci derecede tarım arazisine kurduğu için firma aleyhine dört dava açılmıştı. Bu davalar nedeniyle üretim yapamaz hale geldi.

Cargill, bulunduğu arazinin birinci derece tarım arazisi statüsünden çıkarılarak sanayi bölgesi ilan edilmesini ve böylece dört davanın düşürülmesini istiyordu. Erdoğan Hükümeti bir kararname ile Cargill’in faaliyetine devamını sağladı.

Orhangazi fabrikasında mısırdan fruktoz veya mısır şekeri diye adlandırılan şeker üretiliyordu.



Pancar üreticisinin korunması amacıyla mısır şekeri üretiminde yüzde 10'luk kota uygulanıyordu. Cargill bu kotanın kaldırılmasını ve tam kapasite ile çalışması için önünün açılmasını da istiyordu.

Başkan Bush'un 'Cargill şirketinin yeni yatırımlarını güçleştiren sorunların aşılması yönünde Ankara'dan beklediklerinin' büyük bölümü, Erdoğan Hükümeti tarafından sessizce yerine getirildi.

Kim bu şirket? Ne yapar?

Cargill, Iowa eyaletinin Conover kentinde hububat ticareti yapmak için 1865'te kuruldu. Şirket giderek büyüdü. 2004 yılına gelindiğinde 61 ülkede faaliyet gösteriyordu. Yıllık cirosu 60 milyar dolardı. 1960 yılından beri Türkiye ile iş yapıyor. 1986 yılında önce Pendik'te kurulu nişasta fabrikasını satın aldı. 1997 yılında Bursa'nın Orhangazi ilçesinde mısır şurubu üretmek için 90 milyon dolarlık bir fabrika kurdu. Hendek'te fındık işleme tesisi var. İşlenmiş fındık ihraç ediyor. Türkiye'ye hububat, yem, ayçiçeği ve pamuk ithal ederek piyasaya sürüyor.

Başkan Bush 'Cargill' derken, Başbakan Erdoğan'da Irak'ta pasta olarak adlandırılan ihalelerden pay almak ve Türkiye'de oluşturulması planlanan Nitelikli Sanayi Bölgeleri konusunda' hiö bie zaman gerçekleşmeyen istekler öne sürdü.

Cargill'in AKP ile hikayesi böyle.

Bu kez Başkan Trump, Cargill’in isteği doğrultusunda AKP Hükümeti’nden şeker fabrikalarının özelleştirilmesini istedi. Cargill'in iddiasına göre, özelleştirme halinde Türkiye daha hızlı büyüyecek, üretim, istihdam ve ihracat artacak, hükümet de daha fazla vergi toplayacakmış...

Yılmaz POLAT, 5 Mart 2018