Eyalet için son tarih: 2023

RP İl Başkanlığı yaparken ‘eyalet’ fikrini ortaya atan Başbakan Erdoğan, partili milletvekilleriyle yaptığı toplantıda tarih de verdi: 2023’te konuşulabilir.

Başbakan Tayyip Erdoğan, Refah Partisi İl Başkanı iken hayalini kurduğu eyalet sistemini yeniden dillendirmeye başladı. Partisinin Akdeniz bölgesi milletvekillerini toplayarak İmralı sürecini anlatan Erdoğan, Cumhuriyet’in 100. yılını kastederek, “2023’te eyalet sistemi konuşulabilir” dedi. Erdoğan, eyalet sisteminin bölünme sorunu yaratmayacağını belirtirken Osmanlı örneğini verip, 2023’te kendisinin işbaşında olması durumunda bunun hayata geçirilebileceğini söyledi. Büyükşehir Belediye Yasası’nın önemine vurgu yapan Erdoğan, “Büyükşehirler yasasıyla eyalet sisteminin getirildiğini söylüyorlar. Bilmeden eleştiriyorlar. Güçlü devletler bunlardan korkmaz. Güçlü devletlerde sorun olmaz. Osmanlı’da eyalet sistemi vardı. 2023’te işin başında olursam bunu düşünür, tartışır ve konuşurum” diye konuştu.

Hayali gerçek oluyor

Erdoğan 1991’de RP İstanbul İl Başkanı’yken şimdiki AKP Milletvekili Mehmet Metiner’e Kürt raporu hazırlatmış, PKK’nın çözümü için Osmanlı’daki eyalet sisteminin şart olduğunu ise ilk kez 1993’te dile getirmişti. Erdoğan, başkanlık hayalini açıklarken, “Eyalet sistemi gerekmiyor mu” sorusuna “Elbette, yoksa altı kaval üstü şişhane olur” demişti. 57. hükümetin ABD darbesi ile işbaşına getirilen AKP’ye verilen öncelikli görevlerden biri de üniter yapıyı değiştirip, eyalet sisteminin alt yapısının hazırlanmasıydı. Yıllar önce Süleyman Demirel, Kenan Evren ve Turgut Özal tarafından dillendirilmişti. Evren, “Bavyera’da üç bayrak çekmişler. Biri Türk, öteki Alman bayrağıydı. Bu üçüncüsü ne bayrağı diye sordum. ’Burası Bavyera eyaleti, onun bayrağı’dediler. Birçok ülkede bu var. Bizde niye olmasın” demişti.

BDP de destekliyor

Eyalet sistemi projenin finansörlüğünü AB üstlenirken, bazı merkezlerde istinaf mahkemeleride kuruldu. Eyaletlerde görev yapacak hakim, savcı ve diğer kamu görevlileri, ABD’de staja gönderildi. Son olarak Meclis’ten çıkarılan Büyükşehir Belediyesi Yasası’yla eyalet sisteminin son halkası da tamamlanmış oldu. Erdoğan’ın önce hayalini kurup, sonra hayata geçirmek için üzerinde çalıştığı eyalet sistemine BDP’den de destek gelmiş, Genel Başkan Selahattin Demirtaş ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, bir adım daha ileri giderek eyalet sistemini diğer bölgeler için de istemişlerdi.

Evren, ABD’den etkilenmiş olabilir

Emekli Tuğgeneral Nejat Eslen, dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in ortaya atıp, dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın uygulamaya çalıştığı ve bugün de Başbakan Tayyip Erdoğan’ın devam ettirdiği eyalet açılımını ortaya atmasını şöyle yorumladı: “Sözde Kürt sorununun çözümü ile ilgili değişik zamanlarda değişik girişimler oldu. ABD’nin Türkiye’nin Kürtleri ile olan ilgisi çok eski. Evren’e gelirsek, o zaman bir general o günkü şartlarda bu konuda bir inceleme yapmıştı. Tabii ki bu Genelkurmay’ın resmi görüşü değildi. Bunu Evren’e sunmuşlardı. Evren de çareyi eyalet sisteminde görmüş, bunu tartışmaya açmış olabilir. Kenan Evren’den sonra Turgut Özal da ortaya attı. Bunların hepsi ABD’nin empoze ettiği çözüm tarzları. Eyalet sistemi, Amerika’nın Türkiye için belirlediği bir yapı. Amerika ve İsrail Kürtler’le zaten çok eskiden beri yakından ilgili. Çünkü, Kürtlerin üzerinden Orta Doğu’da önemli çıkarları var. Orta Doğu yeniden dizayn edilirken Kürtler de burada gelecekle ilgili planlarını ABD ve İsrail’in desteği ile realize etmeye çalışıyorlar.”

YENİÇAĞ, 29 Mart 2013

Sabredin, sıra eyalete de gelecek!

Başbakan Erdoğan “demokratikleşme paketi”ni önümüzdeki hafta içinde açıklayacağını belirtirken, PKK’ya da “nihai hedef” mesajı verdi: Çok önemli hakları teslim ediyoruz. Paket son değil.

İstanbul Belediye Başkanlığı döneminde eyalet üzerine çalışma yaptırtan ve terör sorununun çözümü için Osmanlı’daki eyalet sisteminin şart olduğunu belirten Başbakan Tayyip Erdoğan, dün PKK’- nın taleplerinin de yer aldığı öne sürülen “demokratikleşme paketi”- nin sadece bir başlangıç olacağını söyledi. AKP Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı’nda “demokratikleşme paketi”ni değerlendiren Erdoğan, “Bu ülkede 11 yıl boyunca yasakları biz kaldırdık, ret, inkar ve asimilasyona biz son verdik. Nice reformu biz gerçekleştirdik. Milletimizin hak ettiği, gecikmiş, ertelenmiş nice hakkı milletimize biz teslim ettik” diye konuştu.

Engellerle karşılaştık

Erdoğan, “11 yıl önce iktidara geldiğimiz gün imkan olsaydı, bütün reformları yapmak, Türkiye’yi en ileri demokratik standartlara anında kavuşturmak isterdik” derken, şunları söyledi: “Partimizin kapatılma davasından, Danıştay saldırısına, darbe senaryolarından sokak eylemlerine, muhalefetin direncinden, bürokrasinin direncine kadar nice engel ve bariyerle mücadele ederek bugünlere ulaştık. Samimiyetle, kararlılıkla her bir bariyeri aştıktan sonra hiç gecikmeden, ertelemeden reformlarımızı gerçekleştirdik. Şimdi bir kez daha yeni bir paket halinde reformlarımızı yapıyor, çok önemli hakları teslim ediyoruz. Önümüzdeki hafta içinde sadece bu konuya yönelik bir basın toplantısıyla yeni demokratikleşme paketimizi kamuoyuna duyuracağız. Birilerinin daha dereyi görmeden paçayı sıvadıklarını görüyoruz. Olur olmaz şeyler ilan ettiklerini görüyoruz. Şu anda henüz açıklanmamış bir paketle ilgili yaptıkları yorumların tamamı afakidir, yersiz ve yetersizdir. Çalışmaları tamamlayıp paketi açıkladığımızda toplumun her kesiminin memnun olacağını ifade etmek isterim. Tekrar ediyorum; bu paketle ilgili yapılan yorumların tamamı erken, tamamı afakidir.”

Bu bir aşamadır

Bu reformları Türkiye’de şartlar oluştuğu için, engeller ortadan kalktığı için, “11 yıllık zincirin” bir halkası olarak gerçekleştirdiklerini vurgulayan Erdoğan, “Partimiz, kurulduğu gün programında neyi ifade ettiyse, bugün şartlar oluştuğu için onu gerçekleştiriyor” dedi. Demokratikleşmenin uzun bir süreç olduğunu anlatan Erdoğan, şunları kaydetti: “Demokratikleşme adeta yaşayan, sürekli değişen ve kendisini geliştiren bir süreçtir. Bunu görmemiz lazım. Çalışmalarını tamamlayıp açıklayacağımız paket, o da bir son değildir. Bir aşamadır, bir safhadır. Ancak çok önemli bir aşama, çok önemli bir safhadır. Bu süreç ülkemizin ve milletimizin yararına olacak şekilde, 76 milyonun birliği, beraberliği ve kardeşliği için her daim kendisini yenileyerek ilerleyecek bir süreçtir.”

YENİÇAĞ, 21 Eylül 2013

Eyalet sisteminde yeni yapılanma!

Görevli mahkemeler 15’ten 7’ye düşürüldü. Diyarbakır’ın Gaziantep’e Van’ın ise Erzurum’a bağlanması dikkat çekti.

“Eyalet sisteminin yargı ayağı” olarak nitelendirilen istinaf mahkemelerinde yeniden düzenlemeye gidilerek, Diyarbakır ve Van devreden çıkarıldı.

Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), 20 Temmuz 2016’da faaliyete başlayacağı duyurulan eyalet sisteminin yargı ayağı olduğu öne sürülen istinaf mahkemelerinin sayısını 15’ten 7’ye indirdi. 3 ay önce istinaf mahkemeleri için merkez olarak Resmi Gazete’de ilan edilen Diyarbakır ve Van’ın yeni kararla bu durumu ortadan kaldırıldı. Adalet Bakanlığı’nın bazı yer bölge adliye mahkemelerinin yargı alanlarının yeniden belirlenmesine ilişkin teklifi görüşülerek, bölge adliye mahkemelerinin ilk etapta 7 merkezde faaliyete geçirilmesine karar verildi. Her bir bölge için daire sayısının artırılması suretiyle Yargıtay’daki ihtisaslaşmaya benzer bir şekilde ihtisas daireleri oluşturularak uygulama birliğinin temin edilebileceği ve bu şekilde içtihat farklılıklarının azaltılarak ihtisaslaşmada etkinlik ve verimliliğin sağlanabileceği gerekçesiyle bazı yer bölge adliye mahkemelerinin yargı alanlarının yeniden belirlenmesinin uygun olacağına yönelik de karar alındı.

Merkez iller belirlendi

Genel Kurulca, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin Afyonkarahisar, Antalya, Burdur, Denizli, Isparta, Mersin; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin Ankara, Aksaray, Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Kırıkkale, Karaman, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat, Zonguldak, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin; Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Tunceli, Van, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin; Adana, Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Mardin, Osmaniye, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin; Bilecik, Bursa, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin; Aydın, Balıkesir, Çanakkale, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinin; Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon’un mülki hudutlarını kapsayacak şekilde yeniden belirlenmesine karar verildi. Buna göre, Diyarbakır, Bursa, Konya, Adana, Kayseri, Sakarya, Trabzon istinaf mahkemeleri kaldırıldı. Bunun yerine İç Anadolu Bölgesi için Ankara, Doğu Anadolu için Erzurum, Güneydoğu için Gaziantep, Marmara için İstanbul, Ege için İzmir, Karadeniz için Samsun, Akdeniz Bölgesi için de Antalya merkez oldu.

3 ay önce farklıydı

7 Kasım 2015’te HSYK, Diyarbakır ve Van’ı istinaf mahkemeleri için merkez şehirler seçmişti. Bundan 3 ay önceki Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre mahkemeler şunlardı: “İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (İstanbul, Kırklareli, Edirne ve Tekirdağ), Bursa Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Kütahya, Bilecik ve Yalova) İzmir Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (İzmir, Manisa, Uşak, Aydın, Denizli ve Muğla), Konya Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Konya, Afyonkarahisar, Aksaray ve Karaman), Adana Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Adana, Mersin, Hatay ve Osmaniye), Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Ankara, Eskişehir, Karabük, Kastamonu, Çankırı, Kırıkkale ve Kırşehir), Samsun Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Samsun, Sinop, Amasya, Tokat, Ordu ve Çorum), Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Erzurum, Erzincan, Tunceli, Ağrı, Iğdır, Kars, Ardahan ve Bayburt), Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Diyarbakır, Elazığ, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak ve Bingöl), Antalya Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Antalya, Burdur ve Isparta), Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş, Kilis ve Şanlıurfa), Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Kayseri, Malatya, Nevşehir, Niğde, Sivas ve Yozgat), Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Sakarya, Bartın, Bolu, Düzce, Kocaeli ve Zonguldak) Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Trabzon, Artvin, Giresun, Gümüşhane ve Rize), Van Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresi (Van, Bitlis, Hakkari ve Muş).”

AB parasıyla açıldı

Avrupa Birliği, istinat mahkemelerinin finansmanı için önemli ölçüde destek verdi. Sadece Diyarbakır’da yapılan mahkeme binası için 7 milyon 284 bin euro para verildi. Binanın inşaat aşamasında asılan tabelada şu ifadeler yer alıyordu: “Diyarbakır İstinaf Mahkemesi Binası İnşaatı. Construction of Court of Appeal Building Diyarbakır. Hibe sözleşme bedeli: 7 milyon 284 bin euro. Financed by (parayı veren) European Union. (AB) Faydalanıcı: T.C. Adalet Bakanlığı. Republic of Turkey, Ministry of Justice...” Ancak son kararla büyük ihtişamla yapılan Diyarbakır’daki bu bina bölgenin merkez mahkemesi olmaktan çıkarıldı. Burası Gaziantep’e bağlandı.





YENİÇAĞ, 2 Mart 2016