--------------------------------------------------------------------------------

HABEAS CORPUS'U ÖLDÜRDÜLER...

--------------------------------------------------------------------------------

Tarih : 18.03.2011 19:21:17


--------------------------------------------------------------------------------

Çok geç de olsa, tarihin ve hukukun ne yönde aktığını görmek için “allame-i cihan”, hukuk alimi olmaya değil, biraz “IQ”, biraz da "E.Q" a, diğer bir deyişle biraz akıla, biraz da vicdana ihtiyaç var...

--------------------------------------------------------------------------------





YASA DEVLETİ BAŞKAAAAA, HUKUK DEVLETİ BAŞKA… :oops:



Dr. Noyan UMRUK -AYDINLIK Gazetesi - 17.03. 2011



Merhaba sevgili dostlar, gelin bugün sizlerle adaletin renkli bahçelerinde dolaşalım. Dikenlisi de var, envai çeşit çiçeklisi de. Dikenli bahçe, şeytanın dikenler arasındaki ayrıntılarda gizli olduğu yasa devleti… Mecliste oluşan çoğunluğunuza dayanarak siyasi ve ekonomik tercih, çıkar ve giderek hırslarınıza göre yasalar düzenletip, bunları demokrasinin olmazsa olmazı kuvvetler ayrılığı ilkesini tüyleri yolunmuş kuşa döndürerek, siyasi gücünüz ve yarattığınız korkuyla uygulatmaya çalışabilirsiniz. Hitler Almanyası da tipik bir yasa devletiydi...



Yasa Devleti başka şey, Hukuk Devleti çok başka şey...Arada dağlar kadar fark var...

Şimdi biraz da envai çeşit çiçeklerle bezenmiş başka bir bahçeyi gezelim; yasaların oluşturulmasında ve yasaların uygulanmasında genellik, eşitlik, adalet ve kamu vicdanını tatmin gibi evrensel erdemleri yaşama geçiren hukuk devletini...



Bu iki devlet kavramı arasındaki ciddi karşıtlık Magna Carta'dan, Habeas Corpustan beri tarihsel ve evrenseldir. Bugün, bu karşıtlık ülkemizde olanca şiddetiyle yaşanıyor…



Çünki, özel yetkili yargı uygulaması, İngiltere’de 1679’da uygulamaya koyulan kanunla, İnsan Hakları Bildirgesi’nin “tarihsel” omurgasını oluşturan “Habeas Corpus” hukukunu, kurallarını çiğneyip geçiyor. Habeas Corpus,(1) başkasını alıkoyan bir kişiye, alıkoyduğu kişiyi serbest bırakmasını veya mahkemeye bu alıkoyma için geçerli hukuki sebep göstermesini emretmek suretiyle, alıkoymanın hukukîliğini araştırmayı hedefleyen "ayrıcalıklı" (prerogative) bir mahkeme emridir.



*Bireyi gayri meşru hapisten ve alıkoymalardan koruyan güçlü ve etkili bir çare olan habeas corpus emri, bir kişiyi hukuka aykırı olarak alıkoyduğu iddia olunan şahsa yöneltilerek, alıkonulan kişinin alıkoyma gerekçeleriyle birlikte belirlenen saat ve yerde mahkemenin ya da hâkimin huzuruna çıkarmasını öngörür.



*Kanun, habeas corpus emrine, hukuka aykırı şekilde icra edilen uzun süreli hapsetmelere karşı güçlü bir savunma aracı niteliği kazandırmıştır. Emre cevap vermek ve mahpusu mahkemenin huzuruna çıkarmak için zaman sınırları konulmuştur.



*Mahkemeye, kefaletle salıverme ve bir an önce muhakemeyi başlatma yetkileri verilmiştir.



*Emri vermeyi haksız olarak reddeden hâkimlere, cevap vermekten kaçınan alıkoyan kişilere, habeas corpus başvurusu üzerine serbest bırakılan kişileri aynı gerekçelerle tekrar alıkoyanlara ağır para cezaları getirilmiştir.



*1679 Kanunu ile aynı zamanda, Tacın(Kral’ın) hiçbir emrinin, mahkemenin otoritesinden üstün olamayacağı hükme bağlanmıştır.



*Habeas corpus emrini etkili hâle getiren 1679 Kanunu, serbest bırakmak için aşırı şartlar ileri süren veya aşırı kefalet miktarı belirleyen kötü niyetli hâkimlere karşı bir denetim içermiyordu. Bu eksiklik, 1689 Haklar Beyannamesi ile giderilmiş ve hâkimlerin serbest bırakmak için aşırı şartlar ileri süremeyecekleri veya aşırı kefalet miktarı belirleyemeyecekleri ilan edilmiştir.



İşte, son A.B. raporunun, iktidar çevrelerinde ciddi rahatsızlık ve tepkiler yaratması evrensel hukukta Manga Carta’dan başlayarak, 1679’da Habeas Corpus’la belirginleşen, yasa devletini tarihin çöplüğüne gömerek, hukuk devletinin oluşturulma sürecini kavrama isteksizliğinden kaynaklanıyor.





Çok geç de olsa, tarihin ve hukukun ne yönde aktığını görmek için “allame-i cihan”, hukuk alimi olmaya değil, biraz “IQ”, biraz da "E.Q" a, diğer bir deyişle biraz akıla, biraz da vicdana ihtiyaç var...





(1)Dr. Metin FEYZİOĞLU, “ Anglo Sakson ve Anglo Amerikan Hukuk Düzenlerinde Habeas Corpus Kurumu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt 44, 1995, sayı 1-4, ss. 665-688)