TÜİK'in yüzde 9.1 olarak açıkladığı tüketici fiyat artışı, özellikle alt ve orta gelirli gruplarının tüketim sepetleri için gerçeği yansıtmıyor. Mutfaktaki enflasyon yüzde 25’i geçerken, kiradaki artış da yüzde 16’ya ulaştı.

TÜİK'in Şubat sonu itibariyle tüketici fiyatları bazında yıllık enflasyonu yüzde 9.1 olarak açıklarken, orta ve dar gelirli grupların tüketim sepetindeki fiyat artışının ise çok daha yüksek olduğu belirlendi. Son bir yılda mutfaktaki enflasyonun yüzde 25'i, kiradaki artışın ise yüzde 16'yı geçtiği gözlendi.

İktisatçı Mustafa Sönmez’in TÜİK’in madde bazındaki fiyat artışı verilerinden yaptığı belirlemelerine göre, genel endeks bazında son 12 ay için yüzde 9.1 olarak açıklanan tüketici fiyatlarının, mutfakta ve kirada, özellikle alt ve orta gelirli grupların tüketim sepetlerindeki ürünler açısından çok daha yüksek düzeylere ulaştı. Gelirlerini bu yüksek fiyatlar ölçüsünde artıramamış olan ücretli, memur ve diğer alt orta gelirli kesim son 12 ay tüketimini biraz daha kısmak zorunda kaldı.

Tüketici anketleri, alt ve orta gelir gruplarının gelirlerinin yüzde 35’e yakınını mutfağa, aynı orandaki bir bölümünü de kira-konut ihtiyaçlarına ayırdığını gösteriyor. Geneldeki fiyat artışlarından çok, mutfaktaki ve konuttaki fiyat artışları nüfusun yüzde 60’ını oluşturan kesimler açısından daha fazla önem taşıyor.

TÜİK’in ayrıntılarını kamuoyuna açıklamadığı mutfak ve barınma ile ilgili mal ve hizmetlerin son 12 aydaki fiyat artışları, ortalama yüzde 25’in üstünde bir enflasyona işaret ediyor. 130 dolayındaki gıda maddesinin fiyat artışları üstünden yapılan analize göre, gıda fiyatlarının yüzde 13’e yakın arttığı Şubat 2007-Şubat 2008 döneminde tüketici, kırmızı et, bazı sebze, bakliyat ve şekerde düşük fiyat artışları ile karşılaşırken ekmek, makarna, tavuk eti, süt, peynir, yağ, narenciye, sigarada yüzde 20-30 dolayındaki fiyat artışları yaşandı. Bu dönemde kiralar da yüzde 16 arttı.


EKMEKTE YILLIK FİYAT ARTIŞI YÜZDE 19’U BULDU

Mutfakta en çok tüketilen ürün olan ekmekte son bir yıldaki fiyat artışı yüzde 19’u bulurken, makarnadaki fiyat artışı yüzde 32’nin üstünde gerçekleşti. Bulgur fiyatları yüzde 42, pirinç fiyatları yüzde 12 arttı.
Süt ve süt ürünlerinde en yüksek artış yüzde 20 ile beyaz peynirde görüldü. Süt fiyatları yüzde 12, yoğurt yüzde 17.5 artış gösterdi.

Ette fiyatlar, son 12 ayda tavuk etinde yüzde 27 artış gösterirken, balık yüzde 3 ucuzladı, dana etinde artış yüzde 5, koyun etinde de artış yüzde 6 dolayında oldu. Yağda ayçiceği yağının yüzde 44 arttığı, margarindeki artışın yüzde 7’de kaldığı görülüyor. Tereyağı fiyatları ise yüzde 25’in üstünde artmış.

Sebze fiyatlarının üründen ürüne farklılık gösterdiği, genelde gıda grubundaki yüzde 13’lük artışın altında seyrettiği görülüyor. Limon fiyatları rekor düzeyde, yüzde 126 artmış görünürken lahanadaki artışın yüzde 33, havuçtaki artışın yüzde 24’ün üstünde gerçekleşti.

Sebzede domates fiyatları yüzde 27, kuru soğan ve patates fiyatları da yüzde 4 geriledi. Buna karşılık, mercimek, karnıbahardaki fiyat artışları yüzde 40'a ulaştı, meyveler grubunda narenciye fiyatları yüksek artışlar gösterdi. Son 12 ayda portakal fiyatları yüzde 35, mandalina yüzde 30 artarken elma fiyatları yüzde 6 ucuzladı.

Bakliyatta, kuru fasulye yüzde 20, nohut yüzde 9 dolayında fiyat artışı gösterirken mercimekteki artışın yüzde 44’ü aştığı, diğer bakliyattaki artışın da yüzde 47’yi geçtiği görülüyor.
Salça fiyatlarının yüzde 17 dolayında arttığı son bir yılda, zeytin fiyatları yüzde 5, şeker fiyatları yüzde 6 dolayında artarken baldaki artışın yüzde 35’e ulaştı.

Sigaraya son 12 ayda yüzde 17’lik zam yapılırken, rakıya yüzde 5, şaraba ise yüzde 9 zam geldi.

Alt ve orta gelirli ailelerin bütçesinde yüzde 35 dolayında yer tutan konut giderlerindeki artış da yüzde 9.1 olarak ilan edilen ortalama enflasyonun çok üstünde. Son 12 ayda kiralar yüzde 16 artış gösterdi. Ailelerin elektrik faturasının yüzde 17 arttığı son 12 ayda tüp fiyatları yüzde 18, kömür fiyatları da yüzde 7 oranında artış gösterdi.