İngiltere'ye Giden Altınlar Ne Oldu

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yaklaşık iki yıl önce, Türkiye‘nin 490 ton olan Altın rezervinin 450 tonunun, İngiltere Merkez Bankası Bank Of England’da ‘emanette’ olduğunu açıklamıştı. Altınların ne amaçla gönderildiğine yönelik, bugüne dek bir açıklama yapılmadı. Kimi devletler, altınlarını savaş durumunda dost bildiği savaş dışı ülkelere, ‘depolama ve güvenlik’ amacıyla gönderiyordu. Türkiye altınlarını bu amaçla gönderilmiş olamazdı; çünkü savaşta değildi. Altınlar neden gönderildi ve ne oldu?

Mehmet Şimşek

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yaklaşık iki yıl önce Hazine’ye ait 450 ton altınının İngiltere’ye gönderildiğini açıklamıştı. Altınların gönderiliş nedeniyle ilgili bugüne dek resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak, açıklama yapan Mehmet Şimşek şimdi bakan değil.

İngiliz vatandaşı olan Mehmet Şimşek, orada okumuştu ve ünlü finans kurumu İngiliz Devi Merrill Lyinch’te çalışmıştı. Oradan getirildi ve bakan yapıldı. Aldığı eğitim nedeniyle olacak, Türkiye’de gizli kalması gereken konuları pek bilemiyor; yaşadığı olayları kimi zaman açıklıyordu. Ya da ağzından kaçırıyordu. Açıklama yapmamış olsa, Hazine altınlarının yabancı bir ülkeye gönderildiğini kimse bilmeyecekti. ¹ 

Altınlar Neden Gönderildi

Altınların gönderilişiyle, Türkiye’nin borcu arasında dolaysız bir ilişki vardır. Bu nedenle, konuyu inceleyenler, borç sorununu ele almak zorundadırlar. Bu yapılmazsa, nedeni açıklanmayan altın gönderme konusuna açıklık getiremezler.

Türkiye’nin dış borcu, 2002 yılında 130 milyar dolardı; bugün (2017Aralık) 453.2 milyar dolar. Borcun milli gelire oranı yüzde 53.3. ² 

Türkiye’nin iç borcu, 2003 yılında 194,4 milyar liraydı (114,1 milyar dolar); bugün (2017 Temmuz) 504.6 milyar lira (141,8 milyar dolar). ³ 

Türkiye’nin iç ve dış toplam borcu 3,2 trilyon liraya ulaşarak milli geliri aşmış durumda. ⁴ 

Türkiye, 2002 ile 2013 arasındaki On buçuk yılda 1,55 trilyon lira borç ödemesi (faiz ve ana para) yapmış. Bunun döviz olarak karşılığı da 1,04 trilyon dolar. ⁵ 

On yılda, bir trilyon dolar borç ödenmiş ama borçlar azalmamış, artmış. Artmaya da devam ediyor.

Altın-Borç İlişkisi

Hazine altınları, borç miktarının arttığı ve ödeme güçlüğü çekildiği bir aşamada İngiltere’ye gönderildi. Bu uygulamayla, altın rezervinin % 92’si yabancı bir ülkeye gönderilmiş oldu. İşleme, ‘emanet’ adı verildi ama uluslararası borç ilişkileri göz önüne getirildiğinde buna ‘rehin bırakmak’ demek gerekir.

Merkez Bankası’ndaki rezervin önemli bölümü, özel şirketler ya da kişilerden tahvil senedi ve kredi karşılığı alınan paralardan oluşmaktadır. Hazinenin kendi parası değildir. Yeterli rezerv olmazsa, günü geldiğinde tahvillerin ödemesi yapılamayacaktır. Ekonominin kırılganlığı ve yaşanmakta olan çatışmalı ortam gözönüne alındığında, yapılan işin yarattığı tehlike kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu tehlike neden göze alınmıştır?

Durum

Dış borcun önemli bölümü, devletin kefaletinde özel şirketlere aittir. Özel şirketler ekonomik durgunluk ve dolardaki artış nedeniyle güç durumdadır. Dışarıya olan borçlarını ödeyememe olasılığı vardır.

Bu durumda devlet kendi borcuyla birlikte şirket borçlarını da ödemek zorunda kalacaktır. Oysa, devlet borç alarak borç öder duruma düşmüştür. Geliri giderinden düşük, ürettiğinden çok tüketen bir ülke haline gelen Türkiye, sürekli duruma gelen cari açıkla, borç ödemek bir yana, günlük yaşamını borç alarak yürütür durumdadır.

Osmanlı’ya Geri Dönüş

Borç ödeyemez duruma düşen Osmanlı İmparatorluğu, devlet gelirlerini alacaklılar yararına yönetmek için Düyunu Umumiye’yi kabul etmiş; kolay toplanan vergi gelirlerini yabancılar toplamaya başlamıştı. Benzer uygulamalar, farklı yöntem ve araçlarla günümüzde de yapılacağa benzemektedir...

Ülkenin varsıllığını dışarıya aktarma işleyişi, ‘Kemal Derviş yasalarıyla’ Türk hukuk sistemine yerleştirilmiş ve 15 yıldır uygulanmıştır. Özelleştirmeler, toprak satışları, madenler, işletme imtiyazları ve kiralamalarla toplanan paralar tüketilmiş, üstüne borç alınmıştır. Bunlar yetmeyince yeniden borçlanılmış, borç alarak borç taksidi öder duruma düşülmüştür.

Batı’ya kaynak aktarımı, farklı yöntem ve araçlarla günümüzde de sürmektedir. Türkiye’nin Gümrük Birliği Protokolü’nün imzalandığı 1995 yılından 2016 yılına dek Avrupa’yla yaptığı dış ticarette verdiği açık 267 milyar dolardır. Bu açık; borç faizleri, özel şirket ve kişi aktarımları gibi açık aktarımlar dışında kalan muazzam bir örtülü aktarımdır.

Altın Gönderme

Altınlar, kimi devletlerin savaş durumunda dost bildiği savaş dışı ülkelere gönderdiği, ‘depolama ve güvenlik’ amacıyla gönderilmiş değildir. ‘Emanet’ olarak gittiği söylenmiştir ama emanet değildir.

Borç verenler; devletin kefaletini yeterli görmemiş, sağlam bir ‘teminat’ yani altın istemiştir. Yani, yeni borç için, 450 ton altın ‘rehin’ verilmiştir. Alınan yeni borçla, önceki borçların faizi ödenecektir.

Bu işleyişle; altına karşılık verilen yeni borcun önemli bölümü, eski borçların taksidi olarak geri alınacaktır. Kısa bir süre içinde yeniden borç isteneceği için, yeni ‘teminatlar’ istenecektir. Altın kalmadığında, sıra vergi gelirlerine, doğal varsıllıklara ve siyasi isteklere gelecektir. Türkiye, 21 yüzyıl Düyunu Umumiye’si ile tanışacaktır.

Altınlar Geri Gelecek mi

Altın, aynı aileler gibi, devletlerin zor günlerinde kullanacağı birikimlerdir. Ekonomide sorun oluştuğunda devreye sokulan ‘ihtiyat akçeleridir’. Türkiye sıkıntılı bir dönemden geçiyor. Borç yüksek, üretim düşük; cari açık fazla. Borçlanma kronik bir gereksinim haline gelmiş. Dışsatım, dışalımı karşılamaktan uzak, sürekli açık veriyor.

Bu koşullar altında, borç almak için ‘rehin’ bırakılan altının geri dönmesi mümkün görünmüyor. Çok uzak olmayan bir zamanda, borçlar ödenemez duruma geldiğinde ‘rehin’ bırakılan altına el koymak olağan sonuç olacaktır. Bunun açık anlamı, Hazine altınlarının geri gelmeyeceğidir.

---

 1  https://mutlakaoku.com/ingiltereye-verdigimiz-450-ton-altinin-sirri-super-gucler-neden-altin-depoluyor/
 2  http://www.hurriyet.com.tr/turkiyenin-dis-borclari-2017-sonunda-milli-gel-40789141
 3  https://www.haberturk.com/yazarlar/abdurrahman-yildirim-1018/1607730-ic-borc-stoku-ilk-kez-500-milyar-lirayi-gecti
 4  http://t24.com.tr/haber/turkiyenin-borc-yuku-kriz-donemine-yaklasti,608279
 5  https://www.dunya.com/kose-yazisi/ic-borc-icin-105-yilda-15-trilyon-lira-yani-1-trilyon-dolar-odedik/17286

Metin AYDOĞAN, 29 Eylül 2018