Taliban ile uzlaşma süreci başlatılmasında AKP’nin ve Gulbeddin Hikmetyar’ın adı geçiyor

Amerikan destekli Afgan hükümeti ile dinci Taliban hareketinin ılımlı kesimi arasında uzlaşma süreci başlatılmasında AKP’nin de istekli olduğu belirtiliyor. Uzlaşma sürecinde aracılık edebileceği söylenenler arasında, Başbakan Erdoğan ile çok tartışılan fotoğrafı yayımlanan dinci lider Hikmetyar da yer alıyor. Eski Afganistan İçişleri Bakanı Celali’ye göre Türkiye’den gelecek aracılık teklifi Kâbil’de sıcak karşılık bulabilir.

ABD yönetiminden Afganistan’da Taliban’la görüşmeye hazırlandıkları yönünde sinyaller gelirken Türkiye’nin bu süreçte “arabulucu” rolü üstlenme olasılığı gündeme geldi. Washington’da Türkiye ile ilgili çevrelerde, bu tür bir girişimde bulunma konusunda “istekli” olan AKP’nin, ABD ve Afganistan’a bununla ilgili bir öneride bulunabileceği konuşuluyor.

Bu savları değerlendiren uzmanlar ise Türkiye’nin son dönemde bölgede “arabulucu misyonu” yürüttüğüne dikkat çekerek bu tür bir girişimin “şaşırtıcı” olmayacağı görüşünü iletiyorlar. Afganistan’da başlatılacak “uzlaşı sürecinde” müzakere edilebilecekler arasında radikal İslamcı Taliban hareketi lideri Molla Ömer’in yanı sıra Hizbi İslami örgütü lideri ve eski Afganistan Başbakanı Gulbeddin Hikmetyar’ın isminin geçmesi dikkat çekiyor.

ABD Savunma Bakanı Robert Gates ve ABD Merkez Komutanlığı başına geçen Orgeneral David Petraeus ekim ayında Afganistan’daki Taliban içinde uzlaşıya açık militanlarla görüşülmesi gerektiği yönünde açıklama yapmışlardı. Petraeus bunun Afgan hükümetinin ve Devlet Başkanı Hamid Karzai’nin liderliğinde ve eşgüdüm içinde yapılması gerektiğini söylemişti.

ABD Genelkurmay Başkanı Oramiral Michael Mullen ise bu hafta düzenlediği basın toplantısında Afganistan’da “uzlaşmaz unsurların ayıklanması ve uzlaşıya açık olanlarla görüşmelere başlanması gerektiği” açıklamasını yaptı. ABD’li yetkililer kiminle müzakere edileceği konusunda şimdilik açık bir tutum almaktan kaçınırken Afganistan’da müzakere edilmiş bir uzlaşının Afgan hükümeti liderliğinde yapılması gerektiği mesajını veriyorlar.

Hikmetyar için kilit rol

ABD’nin etkili gazetelerinden Washington Post, ABD’nin ve BM’nin küresel terörist listelerinde yer alan Gulbeddin Hikmetyar’ın uzlaşı sürecinde kilit rol oynayabileceğini yazdı. Gazetenin, ABD ordusundan yetkililere dayandırdığı 5 Kasım tarihli haberinde ülkede şiddetin azalmasını sağlamak için ABD ve Afganistan hükümetlerinin Hikmetyar ile müzakere masasına oturmak durumunda kalabileceği ifade ediliyor.

AKP’nin Afganistan’da uzlaşı sürecinde arabulucu rolüne soyunmaya hazırlanması savları göz önüne alındığında AKP’nin Hikmetyar ile doğrudan ya da dolaylı görüşme olasılığı da ortaya çıkıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 1985 yılında Refah Partisi’nin davetlisi olarak İstanbul’a gelen Hikmetyar’ın dizinin dibinde oturur halde görüntülenmişti.

‘Afgan yönetimi memnun olur’

Türkiye’nin Afganistan’daki uzlaşı sürecinde olası arabulucu rolüne yönelik Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan eski Afganistan İçişleri Bakanı Ali Celali ise Türkiye’nin bu sürece bir şekilde dahil olmasına şaşırmayacağını söyledi.

ABD Ulusal Savunma Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışan Celali, bu müzakerelerden sonuç alınabilmesi için, görüşülecek kişilerin şiddeti bırakmış, yeni Afgan anayasasını tanımış ve El Kaide terör örgütü ile bağlarını koparmış olması koşullarının arandığını ifade etti. Celali Afganistan’da “Türkiye’nin her türlü olumlu katkısının memnuniyetle karşılanacağı” mesajını da iletti.