News of Habip Hamza ERDEM

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (IX)
Ekonomi Politiğin Nesnesi
Bir ekonomiste sıradan bir soru sorulduğunda, diyor Henri Guitton, o size sıradan bir yanıt vermeyecektir. Çünkü ekonomik ‘düşünce’nin farklı düzeyleri vardır:
- Kuramsal düzey
- Sanatsal düzey
- Öğretisel düzey
- Politik düzey
Salt kuramsal düzeyde kalınsa bile, onun da belli ‘soyutlama düzeyleri’ var:
- Tüm sistemi kapsayan bir ‘genel kuram’
- Belli varsayımlara dayanan bir ‘alt sistem’in ‘pür kuram’ı
- Belli bir tarihsel döneme ilişkin ‘yapısal kuramlar’
Demek ki ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (VIII)
Uygarlık ve Kültür
Edgar Morin ‘Uygarlık Politikası Üzerine’ başlıklı çalışmasıyla ‘yeni’ bir ‘uygarlık politikası’ deyimi (notion) ortaya attı (1).
Morin’e göre, Uygarlık ve Kültürü bibirinden ayırmak gerekiyor.
Kültür, belli bir topluma (communaté) özgü inanç ve değerler toplamıdır.
Uygarlık ise bir toplumdan diğerine aktarılan bilgi, bilim ve teknik vb gibi ‘değer’ler toplamıdır.
Kuşkusuz, daha önce belirttiğimiz gibi, uygarlığın teknik dahil, bilgi ve bilim olarak aktarılması sırasında, bunların kimi ‘inanç’ ve ‘değer’leri de birlikte aktardıkları ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (VII)
Denilebilir ki, Türkiye’nin içinde bulunduğu şu karmaşık ortamda, Rus düşünürlerinin görüşlerini özetlemenin ne yararı var?
Bakmayı bilmeden ‘görüş’ geliştirenlerin böyle bir sorusu olabilir ancak.
Sıradan, ve basın yayın kurumlarında hergün yazan sıradanlar da dahil olmak üzere tüm sıradanların sorusu da denilebilir.
Pavyon fedaisi gibi hergün sağa sola saldıran sıradanlar da dahil..
Örnek olsun, Avrupa Parlamentosu Türkiye’yle ilişkilerin ‘askıya alınması’ önerisinde bulundu değil mi?
19. yüzyıl sonlarına doğru, Moskova’daki Slav Derneği başkanı Ivan Aksakov ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (VI)
Dostoyevski ve Danilevski
Napolyon Bonapart’ın ‘İmparatorluğu’ da yıkılınca, Avrupa’da bir ‘çöküş dönemi’ başlayacaktır.
Alexandre Herzen (1812-1870) gibi Fiodor Dostoyevski (1821-1881) de Batı yanlısı bir aydındır, ama Danielvski’den müthiş etkilenecektir. Herzen, artık “Çağdaş Avrupa’nın yaratıcı gücü tükenmiştir” diye yazacaktır.
Tam da bu nedenle olsa gerek, 1840’lı yıllara gelindiğinde ‘Sosyalizm/ komünizm’ düşünce akımı canlanacaktır. Ancak burada, biz daha çok Rusçuluk ya da Slavcılık düşüncenin gelişiminden sözedeceğiz.
Ivan Kireïevski (1806-1856) « Avrupa Birliği’nin organik bir yapı ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ ve GÖRÜNÜŞ (V)
Günümüz bunalımına türlü yaklaşım biçimleri var.
Ekonomik, politik, toplumsal (sosyal), filozofik vb.
‘Uygarlık’ açısından bakıldığında ise Batı tipi sivilizasyon’cu yaklaşım, en azından, ‘yaygın’ bir yaklaşım olarak bilinmekte.
Kurucusu da İbn Haldun (1332-1406).
Değil mi ki, Machiavel’den Montesquieu’ye Auguste Compte’tan Karl Marx ve Max Weber’e değin çoğu düşünüre esin kaynağı olmuştur.
‘Evrensel Uygarlık’ın varlığını keşfeden düşünür olarak İbn Haldun, ‘Geçimlik ekonomi’den ‘meta ekonomisi’ne geçiş döneminde yaşayıp, döneminin bir ‘geçiş dönemi’ olduğunun ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ ve GÖRÜNÜŞ (IV)
Rusya’nın özgüllüğü
Onyedi ‘Etnik grup’ ve yirmi ‘Özerk Cumhuriyet’e sahip bir Rus Devleti’nin bir Devlet-Ulus oluşturduğundan sözedilebilir mi?
Batılı yazarlar ‘etnik ulus terimi’ (la notion de nation ethnique)’nin Rus Devleti’ne (Fédérasyon de Russie) çok zor uygulanacağını ileri sürüyorlar. Örneğin, Marie Mendras bunun bir ‘coğrafi garabet’ olacağını söylüyor.
Herşeyden önce, Rusya uzmanı ve bu Paris Science Po profesörünün ‘ulussallık’ ile ‘ethnisité’ ayırımına dikkat etmediğini söyleyelim. Sonra da ‘Ulus’ kavramını Devlet’e uygulamak ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ ve GÖRÜNÜŞ (III)
Rusya’nın gizli jeopolitiği
Rusya’nın kültürel öz taşıyan bir ‘gizli jeopolitiği’ var ki, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra da değişen bir şey olmadı denilebilir.
Daha 18.yüzyılda, Rusya ile Batı arasındaki ilişkilere bakıldığında bu ‘kültürel öz’ü görmek olası.
Avrasyacılık sanki Rusya’nın alnına yazılmış (prédestinée).
Eğer istenirse Rusya için ‘Coğrafya kader’dir denilebilir.
Nitekim günümüzde Alexandre Douguine’in üzerinde durduğu ‘jeo-kültür’ teriminin kökeninde de bu anlayış yatıyor.
Daha ileri gidilerek bir ‘Géosophie’den bile sözedilebilir.
Géosophie terimi, ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ ve GÖRÜNÜŞ (II)
Karamsal Görüşler/İyimser Görüşler
Şikago Okulu ekonomistlerinden Thomas Sowell (1930- )’a göre, bile, her ne kadar görüşler, trajik/ kötümser ve ütopik/iyimser olarak ayrılabilirlerse de, tarihsel olarak bunun nedeni XVIII.yüzyıldaki köklü alt-üst oluşlardır.
Çünkü, görüşler öncelikle insana içkin olsalar da, içinde geliştikleri toplumların politik, ekonomik, toplumsal ve bilimsel ‘paradigma’sına göre biçimlenirler. Ne var ki, paradigmalar da, Cambridge’li bilim felsefecisi Thomas Samuel Khun’nun (1922-1996) Bilimsel Devrimlerin Yapısı (La structure des révolutions scientifiques) başlıklı ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ ve GÖRÜNÜŞ
William James, « Gerçek (hakikat), diyor, bizim inandıklarımızı tanımlayıp ortaya koyabilmemiz için onları destekleyecek şeylere verdiğimiz addır”.
Demek ki, gerçekleri ortaya koyduğumuzu sandığımız zaman, sadece ve yalnızca, bizim bildiğimiz kadarını ortaya koymuş olmaktayız. Ve kuşkusuz, bildiğimiz sözcükler ile bildiğimizi sandığımız terim ve kavramlarla..
“Bana göre” diye başlayan tümcelerin tümü olmasa bile çoğu ‘önyargı’larımızla yüklü. Wilhelm Dilthey’in deyişiyle “tarihsel koşullar ve deneyimler”lerimize bağlı. Ancak olgular karşında ‘konumlandığımız’ yer ve zaman da belirleyici. ...

MANIFEST DESTINY
Dersimiz Amerika ve konumuz ‘Başkanlık’ olduğu üzere, ABD’deki gelişmeleri gereği gibi anlamaya çalışacağız.
Donald Trump’ın seçilmesiyle başlayan Demokrat/Cumhuriyetçi ayırımı ve ABD’de ‘Kim başkan olursa olsun pek az şeyin değişeceği kanısı’nı tartışmaya devam edeceğiz.
O nedenle İngilizcemizi de biraz ilerletmemiz gerekiyor.
Ben de başlığı ‘ingilizce’ koyuyorum.
Fransızca yazsam ‘Destinée manifeste’ ya da ‘Destin manifeste’ olacak ama, yine de anlaşılmayacak.
Türkçesi ‘Belli Yazgı’.
Hani biz doğulu toplumların ‘Kara Yazgı’sına karşılık Amerikalı’larınki ‘ak’!
Resmi de aşağıdaki ...