News of Habip Hamza ERDEM

ANADOLU’DA TÜRKLER (XIX)
Tilsit’den Erfurt’a
7 Temmuz 1807 tarihinde Napolyon ile I. Aleksandr Tilsit’te gizli bir anlaşma yaptıktan iki gün sonra Fransa ve Prusya aynı kentte bir antlaşma daha yaptılar. Bu ikinci antlaşma ile Prusya, Polonya dahil topraklarının yarıya yakınını kaybediyordu.
Gizli antlaşmayla da Napolyon, İngiltere’ye karşı Rusya ile anlaşıyor ve onun İsveç’e bağlı Finlandiya’ya girmesine ve Fransa ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun bölüşülmesine karar veriyordu.
Türkiye Meriç nehrine kadar geriletilecek, Rumeli sınırı neredeyse bugünkü Trakya ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XVIII)
Kabakçı Mustafa, Sultan IV.Mustafa ve Alemdar Mustafa Paşa
III. Selim’in kurmaya çalıştığı Nizam-i Cedid, sanıldığı üzere sadece bir ‘askerî birlik’ değil, yeni bir Nizam (nouvel ordre) olup, askerî, malî, idarî bir dizi reformu öngörmekteydi: Belli bir merkezî yönetim ve yeni yasal sınırları belirlenmiş yerel yönetimler, yeni bir vergi düzeni vb.
Askerî yönden sekiz alaylık bir kolordu kadar olan Nizam-ı Cedid birlikleri ise Rumeli’deki başkaldırıları bastırmanın yanısıra özellikle İstanbul ve Çanakkale boğazlarının korunmasında ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XVII)
III. Selim’in emrinde bir Fransız general: Napolyon Bonaparte
1795 yılında, henüz Direktuar yönetimine geçilmeyip Konvansiyon hükümetleri döneminde, Napolyon Bonapart, İtalya Sefer Ordusu topçu komutanlığından uzaklaştırılmış, başka görevleri de kabul etmediği için, Paris’te kalmayı yeğlemişti.
Kamu Güvenliği Komitesi, ona ‘harita dairesi’nde bir görev vermiş ama 15 Eylül 1795 günü ‘kadro dışı’ bırakarak geçim sıkıtısına düşürmüştü.
O ara, İstanbul Büyükelçisi Descroches (Dekroş) aracılığıyla III.Selim’in Fransa’dan uzman subay isteğini duyan Napolyon Bonaparte, Komite’ye yazdığı bir ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XVI)
Fransız Devrimi Kronolojisi
5 Mayıs 1789 – Etats-Généraux, Maliye Bakanı Necker’in çağrısı üzerine Versay’da toplandı
9 Temmuz 1789- Etats-Généraux, Kurucu Meclis (Assemblée Constituant) adını alarak ‘Anayasa’ hazırlıklarına başladı
14 Temmuz 1789- Bastille hapishanesi boşaltıldı
4 Ağustos 1789- Tüm ayrıcalıklar kaldırıldı, her Fransız eşit ‘Yurttaş’ olarak kabul edildi
26 Ağustos 1789- Anayasa’nın ‘başlangıç maddeleri’ olacak İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi ilan edildi
13 Eylül 1789- Kral XVI.Louis Anayasa’yı ‘kerhen’ kabul etti, ama Fransa’dan ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XV)

III.Selim (1789-1807)
III. Selim tahta çıktığı zaman Osmanlı İmparatorluğu, toprak ve nüfus bakımından dünyanın en büyük devletlerinden biriydi. Üç anakarada yaklaşık 12.000.000 km²lik bir alan üzerinde 35.350.000 kişi yaşamaktaydı.
Sultan, 28 yaşlarında liberal görüşlü olgun bir insan olarak, İmparatorluğu ayakta tutmanın yollarını aramaktaydı. Daha şehzadeliği sırasında geleceğe yönelik hazırlıklar yapmaya başlamıştı. O nedenle de, Avrupa’da olup bitenleri yakından izliyordu.
III. Selim, Fransa’daki yeni rejim hakkında bilgi edinmek için, o güne değin hiçbir ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XIV)
“Düşmanı meydanda koyar, kaçarlar evlerine”
III. Ahmet’in en küçük oğlu I.Abdul-hamid( 1774-1789) başa geçtiği zaman, gelenek olduğu üzere yeniçerilere vermek durumunda olduğu cülus bahşişini ödeyecek durumda değildi hazine. Hatta Devlet’in zorunlu giderleri bile karşılanamıyordu.

I.Abdulhamit ( 1774-1789)
Yine de Rumeli’de (genel olarak Avrupa’daki topraklar) 40 000 (De Saurigny’ye göre 400 000) kadar asker toplanabildi. Ancak Sultan Ordu’nun başına geçmek yerine, Baron de Tott’un topçu bölüğünün manevralarını izlemekle yetindi. ‘Sürat topçu birliği’ kuruluyordu. ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XIII)
III. Osman’nın ölümü üzerine, kendisi gibi saray dışına çıkmamış olup sürekli olarak bir terör kurbanı olma korkusuyla yaşayan III. Mustafa tahta geçecektir (1757-1774). Her şeye karşın, Sadrazam Ragıp Paşa’nın varlığı ona güven verecektir.

III.Mustafa (1757-1774)
Dönemin özelliklerinden biri olarak, Ragıp Paşa’nın İstanbul’u veba salgınından korumak için aldığı önlemlere, kimi çevrelerin ‘kader’e karşı çıkılmaz diyerek karşı çıktıkları sayılabilir.
III. Mustafa, hüküm sürdüğü dönemde, Fransa’da XV.Louis’nin resmi olmayan ama doğrudan baş yardımcısı olan Etienne-Fraçois ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XII)
Para ve kadın
III. Ahmet (1703-1730)’in para va kadına düşkün olması nedeniyle sultanlık dönemi ‘Lâle Devri’ olarak da anılmaktadır. İşte Patrona Halil bu dönemi sonlandırmıştı.
Patrona Halil ve iki arkadaşı bir süre, Saray’a girip Divan’a istedikleri düzenlemeleri yaptırmakata idiler. I. Mahmut, bir gün bu üç kafadarı saraya çağırıp birkaç saat sonra cenazelerini at arabasıyla kapı dışarı koydu.
İstanbul’da asileri destekleyenler de olmadı değil. Bu eylem üzerine ayaklansalar da birkaçbin ölü vererek düzene ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (XI)
Yeni bir Köprülü dönemi
II. Mustafa tahta oturduğu zaman otuzüç yaşındaydı. Kesin kararlı bir Sultan oldu. Önce Şeyhülislam’ın mallarına el koydu. Ardından Sadrazam Elmas Mehmet Paşa ile İmparatorluğun Padişah ve Sadrazamndan sonra gelen Kızlarağası’nın servetlerine elkoydu.
Yeni Sadrazam Köprülü Amcazade Hüseyin (1697-1702), Rumeli halkının ödenmeyen 1,5 milyon tutarındaki vergilerini silip, Anadolu’da sürü sahiplerinin otlak vergisini kaldırdı.
İslamda ‘dogma’lara karşı savaş açıp, softaların okullarda eğitim vermelerini yasakladı. Okul ve camileri yapımına ağırlık vererek, ...

ANADOLU’DA TÜRKLER (X)
Sarayın tabak-çanakları ve oyunları
18.nci yüzyıla girerken, Osmanlı İmparatorluğu tam bir ‘çöküş’ün eşiğindedir.
Fransa, İstanbul’daki Büyükelçisi Châteauneuf aracalığıyla, 400 000 kişilik ordusuyla Almanya’ya gireceğini Sadrazam Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa’ya bildiriyordu. Bekri Mustafa’dan önce, Köprülü’nün damadı Abaza Siyavuş Paşa yeniçerlerce öldürülmüş eşi ve kızkardeşinin burunları kesilmişti. Saraya ‘halifelik bayrağı’nı asılarak askerlerin barbarlığı önlenebilmiş ve yerine gelen Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa ise görevde ancak 2 ay kalabilmişti.
Saray’da bunlar olurken, Belgrad, Bavyera tarafından alınacak ...