News of Habip Hamza ERDEM

FED’İN FESİ
FED biliyorsunuz Federal Reserve System ya da kısaca Federal Reserve de denilen bir bakıma ABD Merkez Bankası. Bir bakıma diyorum, çünkü adı üzerinde önce ABD’nin, ardından da tüm dünyanın ‘para sisteminin merkezi’ aslında.
O nedenledir ki, FED Başkanının basın açıklamaları değil ama ‘vücud dili’nden, bizim ekonomistlerimiz doların çıkıp altının düşeceğini ‘tahmin’ ederler. Uygulamalarından ise ‘kuram’lar ve ‘model’ler türetirler.
Gözleri başkanın iki dudağının arasındadır.
Belki biraz da öyledir, ama bu FED başkanları canlarının istediği ...

İLBER ORTAYLI ve TARİH
İlber Ortaylı Türkiye’nin yetiştirdiği ender tarihçilerimizdendir.
Son Kitabı Osmanlı’ya Bakmak (Osmanlı Çağdaşlaşması) da yine yeni bilgiler sunan önemli bir çalışma.
Hangi Kralın kaçıncı eşinden tutun da, teyzesinin oğlunun nasıl resim yaptığına değin ayrıntılı ‘tarihsel’ bilgiler edinmek olası.
‘Ulus’ ve ‘Uluslaşmak’ üzerine de kimi yerinde saptmaları var.
Bu konuya ayrıca döneceğiz, ama özellikle ‘Anayasa’ tartışmalarının yapıldığı şu dönemde, Osmanlı Anayasası’na ilişkin yazılanları bir kez daha yinelemenin yararı olabilir.
“Osmanlı İmparatorluğu’nun anayasal monarşi ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI
Sunuş
“Dünya kurulalı üç büyük buluş olmuştur. Birinicisi yazının bulunması, .. ikincisi paranın bulunması.. üçüncüsü de, önceki ikilinin tamamlayıcısı olan Ekonomik Tablo’nun bulunmasıdır”. Mirabeau’dan aktaran Adam Smith, Smith’den aktaran Karl Marx
Ekonomi politik’ten sözedilir de Adam Smith’den sözetmeden olur mu?
Ekonomi politik hem zaten bir ‘İngiliz Klasiği’ değil midir?
Kuruldu (!) kurulalı, bütün dünya ‘ekonomi yazını’, ‘edebiyatı’ da denilebilir, bu ‘temel bilgi’lere dayanmakta olup, günümüzde bile tüm ‘ekonomist’ akademisyenlerin ilk ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (II)
Marx’ın kendisi de biliyordu
Ekononominin en yetkin matematik modelleriyle bile, kestirim (öngörü) yapamayacağına ilişkin çalışmalardan biri Gérard Jorland’ın Kapital’in çelişkileri’dir (1).
Jorland klasik İngiliz ekonomistlerden başlayarak, ‘ekonomi politik’in neden ‘bilim’ olamadığını, değişmez bir ‘ölçüt’ (étalon)’e sahip olmayışına bağlamaktadır.
Kaldı ki, Marx’ın da bunu bildiğini öne süren yazar, bilinenlerden farklı bir ‘Marx biyografisi’ sunmakta olup, o arada, gerçekten ‘ilginç’ savlar ileri sürmektedir.
Her ‘ekonomik bunalım’ın ekonomik ‘öğreti’de (pensée) de ‘bunalım’lara ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (III)
(Devrimin Ülkesi)
Fransız Devrimi ve Marx ve Engels’teki Yeri
Tüm yaşamı boyunca Fransız Devrimi’ni döne döne inceleyecek olan Marx’ta, Devlet kadar onun Robespierre’in kişiliğinde yansıyan ‘politik biçim’ de ilgisini çekmektedir. Öte yandan, ‘Temsili devlet’, hem toplumsal gerçekliğin ve hem de aynı zamanda ‘burjuva sömürüsü’nün temsilcisi olmaktadır.
Ancak, Napolyon Bonapart’la birlikte ‘Devlet aygıtı’ göreli bir ‘özerklik’ kazanacaktır.
Öylesine bir ‘özerklik’ ki, ‘burjuva diktatörlüğü’ne değin gidebilmektedir. O halde, diyalektik bir yaklaşımla ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (IV)

Quesnay’den Keynes’e
Ekonomi yazınında ‘mako-ekonomi’nin Keynes’le başladığı gibi bir alışkanlık vardır.
Oysa Engels’in Anti-Duhring kitabının ilgili bölümünü düzeltirken, Marx, Fizyokrasinin kurucularından Quesnay’in ‘Ekonomik tablosu’nda, tarımı biricik ‘üretken’ gerçeklik olarak görmesine karşın, ekonomiyi ‘makro-ekonomik’ büyüklere dönüştürmekle, ‘devrimci’ bir atılım yaptığını ileri sürecektir.
Giderek, Artı-değer Kuramları’nda (Théories sur la plus-value), “Burjuva anlayışında sermaye çözümlemesi, diyecektir Marx, öz olarak fizyokratlarca yapılmıştır. Onlar, bu nedenle modern ekonominin gerçek babası sayılırlar.. Adam Smith fizyokratların ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (V)
(Burjuvazinin vatanı yoktur)
Para
Bir ‘değişim aracı’ olarak kullanılmaya başlanan ‘para’, ‘değer’in tüm toplumsal niteliklerini gizleyip, değişimde ‘yanıltıcı’ bir ‘işlev’ görerek, salt ‘para’ya dayanan bir ‘sistem’ kurar ki, buna ‘kapitalsit sistem’ diyoruz.
‘Para’nın sıradan bir ‘değişim aracı’ olarak ‘dolanım’a çıkarak ‘ödeme işlevi’nin yanısıra, tasarruf, rezerv vb işlevleri de vardır ki, toplumsal üretimin farklı aşamalarında biribirlerini önceleyip, diğerine baskın gelebilirler. Ve bu süreç çok karmaşık olduğundan, parayla ilgili çözümlemelerde, tekil ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (VI)
Bir Kez Daha Politik ve Ekonomi Politik
Marx, Proudhon’un 19ncu Yüzyılın Genel Devrim Görüşü (l’Idée générale de la Révolution au 19ème siècle) başlıklı incelemesi üzerine, 1851 yılında, Londra’dan Manchester’de bulunan Engels’e yazdığı mektupta, “1789 Devrimi Eski Rejim’i devirmiştir, fakat yeni toplumu kurmayı ya da toplumu yenilemeyi esgeçmiştir. Devrim, ekonomi politik üzerine yoğunlaşmak yerine, sadece politika üzerine yoğunlaşmıştır”.
Ekonomi politiği kuran değil ama, bütün zamanların en köktenci ve yapıcı eleştirisini ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (VII)
Ticaretin T’si
Ticaretin ‘değer’ üretip üretmediğini sorarak bitirdiğimiz bir önceki yazıda, kimi okurun, hemen ‘ticaret’in meziyetlerini sayan örneklere gönderme yapacaklarına kuşku yok.
Hz Ömer’in devesinin kuyruğunun dibine takılacaklardır hemen.
Kervanlar, ‘İpek Yol’u, ‘Denizaşırı ticaret yolları’ falan..
İşte, hemen yürüyen kervanların ‘en önü’ne geçmelerine fırsat vermeden, tarihsel bakış açısıyla, ticaretin kapitalizm öncesi dönemde uygarlıklararası bir ‘iletişim aracı’ olduğuna kimsenin itiraz etmediğini belirtelim.
‘Ülke ekonomisi’nin konumunu yaprakların kımıldayıp kımıldamadığına bakarak anlamaya ...

EKONOMİ POLİTİĞİN EKONOMİSİ VE POLİTİKASI (VIII)
Rant’ın R’si
Latince reddiata sözcüğünden türetilen ve ‘verilen şey’ anlamına gelen rant, Aşık Veysel’in ‘karnın yardım kazma ile... yine beni karşıladı gül inen’ dediği biçimde anlaşılıp, salt ‘doğanın verdiği’ ya da ‘Tanrı’nın lütfu’ olarak değerlendirilmiştir.
Ekonomistlerimizin de, en azından Türkiye’de, bu anlayışın üzerine çok şey kattıklarından sözedilemez: toprak sahibinin bir yıl boyunca yaptığı yatırımların yıl sonundaki ‘getirisi’..
Fransız atasözü ise ‘düzen ranttan değerlidir’ (mieux vaux règle que rente) diyecektir. ...