News of Habip Hamza ERDEM

DİLLERİN DİLİ-I
Giriş
1547 yılında Habsburg soyundan İmparator Charles Quint (1500-1556), “Ben tüccarlarla İngilizce, kadınlarla İtalyanca, Erkeklerle Fransızca, Tanrı’yla İspanyolca, atımla da Almanca konuşurum” diyordu.
Meğer kaç ‘dil’ biliyormuş diyesi geliyor insanın.
Ne var ki, Almancası, İmparator’un dediği üzere, ancak atıyla konuşabilecek kadardır.
Ya da, zaten Almanca atlarla konuşulabilicek ‘düzey’i henüz aşamamış bulunmaktadır.
‘Felsefe’ dili olması için neredeyse ‘üçyüz yıl’ vardır.
Gerçekten de o dönemin İngilizce, Fransızca ve Almanca’sı, bugünkü anlamda ‘dil’ olmaktan çok Abdullah ...

‘ÜTOPİK KEMALİZM’
Kemal Kılıçdaoğlu CHPsi’nin 1930ların CHPsi değiliz demesi üzerine, kimi ‘hızlı Kemalistler’imiz de, 1930’lu yılları ‘inadına’ savunmaya yönelmiş bulunmaktalar.
‘Büyük iktisatçılar’ımız da, 1923 ‘İzmir İktisat Kongresi’ başta olmak üzere her yıl yeni ‘İktisat Kongreleri’ düzenlemekteler.
Ne var ki, ‘ütopik’ olmak başka bir ‘ütopya’sı olmak başka şey olmalı.
Nitekim, Thomas More’dan tam ikibin yıl önce Platon Devlet (Cumhuriyet) ve Anayasa’sını tasarlamaktaydı. Bir program da danilebilir.
Sonra, denildiği üzere, ikinci ‘Büyük Usta’ Farabî’nin, Platon’un Kent Devleti’ni ...

ÜRETİMİN Ü’SÜ
Okuyucu sıkılmış olabilir.
Her kavramın ilk harfiyle başlıyor olmamın nedeni var ama.
Hangi kavramdan sözedilecekse o kavramın abc’sinden başlamak gerekiyor çünkü.
Çünkü hiçbir ama hiçbir kavramın bilerek kullanılmadığı bir ülkede yaşamaktayız.
O nedenle, Hegel’in dediği gibi « herhangi bir kavramın salt soyut biçimine başvurmak çoğu kez ya tam tersi sonuçlara varmaya ya da kavramın dışına düşmeye yol açmakta” olmasından kaçınmak durumundayız.
Hegel’in bu sözünü E. Belfort Bax, Paul Leroy-Beaulieu’yü eleştirmek için kullanıyor (*). ...

KAPİTALİZM’İN ‘İZM’İ
‘Kapital’ sözcüğünün 17nci yüzyıldan itibaren kullanılmaya başladığını söylemiştik. Daha önce Fransa’da ‘principal’, İngilizce’de ‘invested’ sözcükleriyle dile getiriliyordu.
Çok doğru bir biçimde, Türkçe karşılığı da ‘ana para’dır.
Kapitalizmizmi Türkçe’de ‘Anamalcılık’ olarak adlandıranlar çok yerinde bir tutum takınmaktadırlar.
Ayrıntısına girmeden, bu ‘ana para’ düzeninin öğretisi, dogması ve ya da ideolojisine de ‘kapitalizm’ denildiğini belirtelim.
18nci yüzyıldan itibaren, bu ‘üretim sistemi’nin bilimi olarak ‘ekonomi politik’ icad oldu.
Daha doğrusu Adam Smith, David Ricardo ve Thomas Malthus ...

‘ÖZGÜRLÜKÇÜ DEMOKRASİ’
1970’li yıllardı, ‘Kısıtlı Demokrasi’ dönemi diyelim.
Sonradan MC (Milliyetçi Cephe) Hükûmetleri kurulacaktı.
Bürokraside ‘özgürlükçü demokrasi’ terimini kullanmak, ‘cesaret’ işiydi ve CHP’nin yeni lideri Ecevit’çi olmakla bir tutuluyordu.
Dönemin Elazığ valisi, bir toplantıda ‘özgürlükçü demokrasi’ demişti de, palazlanmakta olan ‘Milliyetçi gençlik’, « sıkarım vallahi » diye mırıldanmıştı.
CHP’nin lideri değil ama, genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, son CHP Kurultayı’nda ‘özgürlükçü demokrasi’ deyince, nereden duymuş olabileceğine baktım.
Gördüm ki, Emre Kongar’ın anlatımıyla, Sencer Ayata’nın geniş anlamıyla ...

DEVLET ÜZERİNE (XXV)-
OTUZ YIL SAVAŞLARI ve WESTFALYA MODELİ
Tarihte ‘Otuz Yıl Savaşları’ olarak bilinen dönemde, bugünkü dille tam bir ‘uluslararası savaş’ olmuş ve 15-20 milyon nüfuslu Roma-Germen İmparatorlığunun 4-5 milyonluk kesimi savaş, açlık ve hastalıktan kırılmıştı.
Polonya ve Almanya’nın kuzeyinde nüfusun yarıdan fazlası, kimi yerde % 65’lere varan oranda yitirilmişti.
Bugün Orta-Doğu’da yaşanan ‘mezhep savaşları’nı da ‘Otuz Yıl Savaşları’na benzetmek abartı sayılmayabilir.
Oysa, hep yinelenen, ‘büyük resim’e bakıldığında, yani olaylar ‘tarihsel açıdan’ ele alındığında, ...

DEVLET ÜZERİNE (XXIV): KAPİTALİZMİN K’SI
Orta-Çağın sonlarından itibaren, kamu kredisi gereksinmesi, büyük Devlet’lerın oluşumu için bir zorunluluk olmaya başladı. Gerek askerî hizmetler, gerekse diplomatik ve malî hizmetler giderek büyümekte idi.
1550’lere gelindiğinde, bugünkü Almanya’nın Augsbourg ve Nüremberg kentlerinde, Tucher ve Imhof’lar gibi ‘evler’ önemli finansal güçler olmaya başlamışlardı. Öte yandan Alman bankacıları, örneğin Kleberg, Fransa’nın Lyon kentinin en önde gelen kişilerinden biri olmuştu.
Ne ki, %50 varan faiz oranlarıyla, örneğin kent fuarları için alınan krediler, ...

DEVLET ÜZERİNE (XXIII) : ŞİDDET ve TOPLUMSAL DÜZEN
‘Devlet’ denildiğinde akan suların durduğu, ‘Devrim’ denildiğinde ise suların tersine akıtılmak istendiğinin sanıldığı bir ‘toplum’uz.
Zaman ‘kavrayışımız’ eksik.
Tarih bilgimizin ‘eksik’liği şöyle dursun, belirli bir ‘bakışımız’ da yok.
İnsanlığı ‘Adem ile Havva’dan başlatırız, komşumuz ‘Adem dayı’ ya da ‘Havva teyze’den bir farkları yokmuşçasına.
Tansu Çiller’in ‘tarihsel kararları’ ile Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘Devrimci atılımları’ndan sözedebiliriz örneğin.
Hızlı ‘devrimci’lerimiz de, ‘Devlet ve Devrim’ gibi bir broşürün ‘dipnotları’ arasında kaybolur giderler. ...

DEVLET ÜZERİNE (XXII) : İNGİLİZ DEVRİMİ ve GERRARD WİNSTANLEY
Lenin 1918 yılında, Ekim Devrimi anısına, Moskova’daki Aleksandr Romanov Parkındaki Dikilitaş üzerine kazılı 19 Çar’ın yerine 19 Sosyalist düşünürün adlarını kazıtmıştı : 1°Karl Marx , 2°Friedrich Engels, 3°Wilhelm Liebknecht, 4°Ferdinand Lassalle, 5°August Bebel, 6°Tommaso Campanella, 7°Jean Meslier, 8°Gerrard Winstanley , 9°Thomas More, 10° Saint-Simon, 11°Édouard Vaillant 12°Charles Fourier, 13°Jean Jaurès, 14° Pierre-Joseph Proudhon, 15°Mikhaïl Bakounine, 16°Nikolaï Tchernychevski, 17° Piotr Lavrov, 18°Nikolaï Mikhaïlovski, 19°Gueorgui Plekhanov .
Robert ...

DEVLET ÜSTÜNE (XXI): LİBERALİZM ve ELEŞTİRİLERİ
17nci yüzyılda, İngiliz ‘sivil savaş’ı döneminde, Hobbes ve Harrington, liberal ve cumhuriyetçi ‘hukuk devleti’ önerileri geliştiriken, Winstanley ‘radikal demokratik’ bir söylem geliştirecektir: “İngiltere’nin en iyi yasaları, diyecektir, halkın bir kesimini diğer kesime mahkûm eden boyunduruk ve zincir yasalarıdır” .
Sanki, ‘demokrasi’ sürekli olarak ‘hukuk devleti’yle savaş halinde olup, hiç de onun ‘yasa’larına uymak istememektedir. Kaldı ki, bu durum, Eski Yunan kent demokrasilerinden buyana böyledir.
Aristo’ya göre, hak, yasal adalete, ...