News of Tartışma ve Fikir Meydanı

SOL/SOSYAL DEMOKRASİ/SOSYALİZM (4)
Peki ama, demiştik, belli bir döneme ilişkin düşüncelerin, tutarlı bir bütünlük içinde olmaları ile zaman içinde değişim ve dönüşüm göstermelerini nasıl anlayabilir ve açıklayabiliriz?
Bunun için Rhin’in batı yakasına geçip, Alman (entelektüelleri) ve Almanya’nın Fransa’dan nasıl görüldüğüne bakmamız gerekmektedir.
Bu konuda, Fransa’da da ağırlıkları olan iki filozoftan biri Charles Philippe Théodore Andler (1866-1933) diğeri ise Jean Jaurès (1859-1914)tir.
Andler’in tezi ‘Almanya’da Devlet Sosyalizminin Kaynakları’ üzerine iken, Jaurès’inki ‘Alman Sosyalizminin Kökenleri’dir.
İlk bakışta ...

SOL/SOSYAL DEMOKRASİ/SOSYALİZM (3)
Sosyalizm
Prochasson, Erik Hobsbawn, (Labouring Men, Studies in the History of Labour, London, Weidenfeld and Nicolson, 1964) ve E.P. Thompson, (The Making of the English Working Class, Londres, Victor Gollancz, 1963) gibi yazarlar dahil bir kesim tarihçiler, sosyalizmi, ‘egemen kültür’ bağlamında sorgulanması gereken, bir başına bütünsel bir ‘kültür’ olarak görmekteydiler diyor.
Ancak, giderek ve yavaş yavaş, sosyalizm, ‘bilge kültür’ (culture savante) olarak bir başına düşünülmek yerine, toplumsal pratik ve temeller üzerinde, diğerleri ...

SOL/SOSYAL DEMOKRASİ/SOSYALİZM (2)
Episteme mi İdeoloji mi?
Jean Claude Vuillemin (1), Paul-Michel Foucault’nun (1926-1984) ‘episteme’ kavramına gönderme yaparak, düşüncenin derinde gizli olan tutarlılığının, tanımaya olanak veren ve günü geldiğinde açığa çıkması bağlamında konuya yaklaşmaktadır.
Yani ‘düşünce’lerimizin bir ‘tarihsel önselliği’ (à priori historique) vardır ve bir tür ‘arkeolojik’ çaba sonunda bunlar gün yüzüne çıkarılmaktadırlar. Ancak bu, episteme aracılığıyla, ‘bilgi’lerimizin belli bir tarihsel dönemde, üretim (ve belki yeniden-üretim) ve dönüşümü sonucunda olmaktadır.
Bir bakıma, Pierre Bourdieu’nün ‘habitus’u ...

SOL/SOSYAL DEMOKRASİ/SOSYALİZM (1)
‘‘Marx’ta Para’’ yazı dizimizin sosyal medyada yayınlanmamış 6 yazısı kaldı. Suzanne De Brunhaff’un ‘Devlet ve Sermaye’ başlıklı kitabı ile diğer birkaç makalesinin de özetlendiği eklerlerle birlikte “Marx’ta Para/Kredi/Sermaye- Kapitalist Üretimin Finansmanı ve Sorunları” başlıklı bir kitap olarak hazırlanmış bulunuyor.
Kitabın yayını beklemeden, kalan son altı yazıyı isteyen okuyucuya özelden göndereceğimi belirtirken; Cumhuriyet’in yüzüncü yılı kutlamalarına gidilen şu günlerde, Cumhuriyet’in ‘felsefî’ ve ‘bilimsel’ niteliklerine tarihsel bir göz atış olarak Sol/Sosyal Demokrasi/Sosyalizm başlıklı yazı ...

MARX’TA PARA (35)
B ) KREDİ ve KONJONKTÜR
Marx, sıklıkla, sığ paracıların ‘sığ konjonktürcü’ olup olmadıklarını sorgulamaktadır; “Genel denge kuramına marksist yaklaşım, dengenin neden bozulduğu değil ama kapitalizmin gelişme biçimindeki çevriminin (cycle) neden yetersiz kaldığıdır” (1).
Tartışmasız, H. Bartoli’nin dediği gibi, Marx’ın bir çevrim (cycle) kuramı kurmadığı ama nedense Kapital’den kimi pasajlarına dayanarak çeşitli marksist çevrim kuramları türetilmektedir.
Bununla birlikte, Marx’ın konjonktürel dengesizliklere işaret etmesi, bunların düzenli dalgalanmalar olmayıp, Bartoli’nin kısmî kazalar dediği, kapitalist yapıların ...

MARX’TA PARA (34)
“Ulusal denilen bankaların metalik rezervlerinin üç işlevinin olduğu söylenebilir: (Bununla birlikte, bir başına bu koca rezervi düzenleyemeyerek iç ve dış ticaretin bir paralizasyonuna katkı verebilecektir).
1°Uluslararası ödemeler için kullanılabilecek evrensel para rezerv fonları
2° İç piyasa dolanımı için rezerv fonları, ki yerine göre artırıp azaltabilecektir
3° Depo ödemeleri için rezerv fonları ve banknotlar için konvertibilite
Metalik para tahsilatı, işbu üç işlevin her biri üzerinde ayrı ayrı etkin olan koşullar tarafından belirlenmiş olacaktır” ...

MARX’TA PARA (33)
Kapital’den alınan bu uzun alıntı, bir finansal krizin niçin ortaya çıktığı ve nasıl yayıldığını açıklamaktadır. Her ülke kendi dengesizlikleri dolayısıyla ilişkide olduğu ülkelerin finansal dengesini bozmaktadır.
Bununla birlikte bu finansal sorunların yayılması bir ‘zaman sorunu’ olup, hem üretim yeri ile ürünün son satıldığı piyasa arasındaki uzaklık ve hem de malların dağıtım ve nakit olarak ödenme süresini kapsayan bileşik zamanı kapsamaktadır. Ürünün başlangıç fiyatı ile nihai fiyatı arasındaki fark ise spekülasyona girmektedir.
Ticari ...

MARX’TA PARA (32)
Marx, uluslararası altının, genel finansal konjontür bağlamında dünya piyasası ölçeğinde dolandığını varsaymaktadır. Gerçekten de finansal konjonktür ekonomik konjonktürün bir yansımasından başka bir şey değildir. Çünkü parsal ve finansal devinimler, iç ve dış parasal ve finansal olmayan dalgalanmaları yansıtmaktadırlar.
Ne var ki, özgün finansal yapıların varlığı dolayısıyla ancak ‘kendi tarzları’yla yansıtabilmektedirler denilebilir. Örneğin “ödemeler dengesi, belirli bir ödeme tarihi olan ticaret dengesinin ardından gelmekte ” (1) olup, kendisi, belirli bir finansal süreye uymak ...

MARX’TA PARA (31)
Kredi sistemine tamamen ‘fiktif’ karakterini veren, aynı zamanda pür olarak bir finansal dolanımın gelişmesi ve finansal sistem olarak varlığını korumasıdır.
Finansman çevriminin son toplamda üretici kapitalistlerin gereksinmelerine bağımlı olabilmesi için, sürekli olarak kendi üzerlerine kapanması ve sermaye dolanımından bağımsız olarak ona eklemlenmesi gerekmektedir.
O nedenle kapitalizmde bile, kredi bir sistem oluşturmakta (para, ticaret parası gibi) kapitalizm-öncesi ögeler ile (atıl kredi çevrimi) (1) gibi kapitalizm sonrası ögelerin bir çoklu bileşimini kendinde toplayabilmektedir.
Demek ...

MARX’TA PARA (30)
Görülüyor ki, gelecekte üretilecek para-değer ya da sermaye-değerler üzerine hukuksal titrler, ya kamu borçları örneğinde olduğu gibi sermayeyi temsil etmemekte ya da reel sermaye değerinden bağımsız olarak yönetilmiş olmakta ve bir hak birikiminden (accumulation de droits) başka bir anlamı olmamaktadır (1).
Titrlerin, finans piyasasının özgül koşullarına göre dolanımı, geçmiş ile gelecekte olacakları göstermesine karşın, üretken sermayenin güncel dolanımını asla temsil etmemektedir.
“Demek ki, banka sermayesinin büyük bölümü, (harcanan sermaye olarak) Devlet fonları ...