Ölümle Artan İhracat!

Şimdiye kadar açıklanan veriler ekonomik aktivitenin 3. çeyreğe zayıf bir başlangıç yaptığını gösteriyor. Avrupa’da artan sıkıntılara paralel olarak Türkiye’de de ekonomik durgunluk yayılıyor.

İmalat endeksi (PMI)

Haziran’da 51.4 olan imalat PMI Temmuz’da dört aylık aranın ardından tekrar sektörde daralmaya işaret eden 50 sınırının altına düştü ve 49.4 değerini aldı. Bu rakam endeksin geçen Ağustos ayından bu yana aldığı en düşük değer oldu.

Kapasite kullanım oranı 28 ayın en düşük seviyesinde

Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı Temmuz ayında 28 ayın en düşük değerinde kalmaya devam ederken, reel kesim güveni ise Aralık 2009’dan bu yana en düşük değerinde kalmaya devam ediyor.

Güven endeksi

CNBC tüketici güven endeksi ise Temmuz’da aylık bazda yüzde 1.8, yıllık bazda ise yüzde 5.8 gerileyerek 94.6 oldu. Tüketici güven endeksi tüketim harcamalarında mutlak bir düşüş olacağını göstermese bile diğer verilerle uyumlu olarak durgunluğa işaret ediyor.

İhracat Eylül 2009’dan bu yana en keskin düşüşte

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından yayımlanan verilere göre, Temmuz ayı ihracatı 10.9 milyar dolar oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.5 gerileyen ihracat, Eylül 2009’dan bu yana yıllık bazdaki en hızlı düşüşünü kaydetti.

Öte yandan, Temmuz 2011’deki 1.43 seviyelerine karşılık bu yılın aynı ayında 1.23 seviyelerinde seyreden AVR/USD paritesindeki keskin düşüşün etkisiyle, avro cinsi ihracat yüzde 9.4 oranında yıllık büyüme kaydetti.

Nereye ihracat yapıyoruz?

2012 ilk çeyreğinde kaydedilen yüzde 3.2’lik büyümenin tamamı ihracattaki mucizevi (!?) artış sayesinde olmuştu. Kinayeli bir biçimde “mucizevi” diyorum çünkü bir zamanlar toplam ihracatımızın yüzde 60’ına yakınını yaptığımız AB’de büyük bir durgunluk varken, TÜİK verilerine göre ihracatçılarımız derhal yeni pazarlar bulmuşlar. İhracat misliyle artmış ve büyüme bu sayede gerçekleşmiş. Bu duruma şüpheyle yaklaştığımı ve ihracata dayalı büyüme verisini sorguladığımı yazmıştım.

Bu şüpheyi giderebilmek için ihracat yaptığımız ülkeler bazında bir inceleme yaptım; 2011’in ilk 7 ayı ile 2012’nin ilk 7 ay ülke bazında toplam ihracat verilerini karşılaştırdım.

En büyük ihracat pazarımız olan ama son dönemde durgunluk yaşayan AB üyesi ülkelerden Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya gibi ülkelere ilk 7 ayda yaptığımız ihracat, 2011’e göre ciddi biçimde gerilemiş. Bunların içinde İtalya en büyük düşüş yaşadığımız ülke. Geçen seneye göre ihracatta gerileme 1.4 milyar dolar, yaklaşık yüzde 27 oranında. Ardından Fransa ve Almanya geliyor. Bu iki ülkeye yaptığımız toplam ihracat miktarımız 2011’in ilk 7 ayı ile karşılaştırılınca yaklaşık 1 milyar dolar gerilemiş. Oransal olarak, sırasıyla yüzde 11 ve yüzde 6’lık bir düşüş var.

Peki, bir zamanlar en büyük ihracat pazarımız olan AB verilerinde böylesine bir gerileme yaşanırken, toplam ihracatımız nasıl artmış, ihracatçılarımız hangi pazarlara mal satmışlar?

İç savaştan beslenen ihracat

TİM verilerine göre; 2012’nin ilk 7 ayında Irak’a yaptığımız ihracat miktarı 2011 yılının ilk 7 ayına göre 1.6 milyar dolar artmış. Oran olarak artış yüzde 36. Aynı dönem için Libya’ya yaptığımız ihracattaki artış miktarı ise yaklaşık 800 milyon dolar. 2011’e göre yaklaşık yüzde 300’lük bir artış! İyice şaşırtıcı!..

Mısır’a yaptığımız ihracatta artış miktarı 675 milyon dolar. Oran olarak yüzde 43’lük bir yükseliş.

Suudi Arabistan’a yaptığımız ihracat ise 882 milyon dolar artmış. Oransal olarak yüzde 55’lik bir yükseliş.

Görünen o ki AB ülkelerinin girdiği durgunluktan ötürü yaşadığımız ihracat kaybını, ABD’nin demokrasi adı altında çöreklendiği, Irak, Libya, Mısır gibi ülkelerden kapatmışız. Bu ülkelerde binlerce insan ölürken, iç savaş ve kaos yaşanırken, biz bu ülkelere yaptığımız ihracatı büyük oranlarda arttırmışız. Büyümeyi böyle sağlamışız. AKP böyle iddia ediyor.

İşgal altında olan, savaş yaşanan bu ülkelerin ithalatlarında önemli bir artış görünmüyor. Bu çok doğal, savaş ortamında olan ülke nasıl büyüyecek, yurtdışından ithalatı nasıl arttıracak? Peki durum böyleyken bizim bu ülkelere ihracatımız nasıl bu oranda yükseldi? Bir yılda ne değişti de iç savaş yaşanan bu ülkelere ihracatımız bu kadar arttı?

Bu büyüdüğü iddia edilen ihracatla AKP yüzde 3.2 büyüdük diyor...

Verileri doğru kabul edersek, bugün Suriye üstüne oynanan oyunlara; havan toplu, bazukalı, ağır silahlı “demokrasi aşığı” muhaliflere desteğimizin altında yatan bu çıkar hesabı olsa gerek.

---

Bartu SORAL, 5 Ağustos 2012
bartu@bartusoral.com.tr