ABD 1924’de hazırlamıştı bunu

Pek çok ülkenin milli arşivlerinde “Lozan Antlaşması” nın ve diğer antlaşmaların orijinal kopyaları var. ”Sevr Antlaşması” nın orijinal kopyasını bulmak mümkün değil, bütün İngilizce kaynaklar “The Treaties of Peace 1919-1923, Vol. II, Carnegie Endowment for International Peace, New York, 1924” adresini gösteriyor. Fransızca kaynaklarda konu hakkında bilgi ve yorum var ancak doküman olarak yine İngilizce olan, “ABD’de yerleşik Carnegie Endowment for International Peace” adresine gönderiyorlar.

Antlaşmanın İngilizce metninde, “MADDE 433. Bu, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca olan antlaşma onaylanacaktır. Bu üç diledeki metinler arasında farklılık olduğunda, Bölüm I (Milletler Camiası Antlaşması) ve Bölüm XII (İşçilik) için Fransızca ve İngilizce metinler eşit değerlendirmede olacak, diğer bölümler için Fransızca metin esas alınacaktır.” diyor amma Fransızların taraf olarak imzaladıkları bu antlaşmanın Fransızca kopyasına İnternet üzerinden ulaşmak mümkün olmadığı gibi kağıda basılı aslının da nerede olduğunu söyleyen yok.

Fransızların meşhur ansiklopedisi Larus, İnternet’te Sevr Antlaşması’nı şu şekilde veriyor, “Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920), İtilâf devletleri ve Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalanan antlaşma. Birinci Dünya Savaşındaki yenilgisi sonrası eski topraklarının beşte dördünü kaybeden Osmanlı İmparatorluğu konusunu kapsar. 1923 Lozan Antlaşması, bu antlaşmayı değiştirmiştir.”, ancak orijinal metne bağlantı yok.

Fransa Dış İşleri Bakanlığı arşivlerindeki Sevr ile ilgili bilgi ise aşağıdaki kadar.
“Osmanlı İmparatorluğundan Arabistan’ı alan, Avrupaki topraklarından yalnız İstanbul civarını Osmanlıya bırakan, ve boğazları tarafsız bölge haline getiren 11 Ağustos 1920 tarihli Sevr Antlaşması Mustafa Kemal’in ayaklanmasına sebep oldu ve sonunda yerini, 1923 Lozan Antlaşması aldı.”

İki Fransız kaynak birbirinden farklı; birine göre Lozan Anlaşması Sevr Antlaşmasını değiştirmiş, diğerine (resmi kaynak, Fransa Dış İşleri Bakanlığı) göre Lozan ile Sevr ortadan kalktı.

Vikipedi, özgür ansiklopedi şu şekilde veriyor: “Sevr Antlaşması (Fransızca: Le Traité de Sèvres), I. Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükümeti arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın başkenti Paris'in 3 km. batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde (Musée National de Céramique) imzalanmış fakat uygulamaya konmamış barış antlaşmasıdır. Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin galibiyetiyle, bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanıp, uygulamaya konduğundan Sevr Antlaşması yürürlüğe girmemiştir.” Bu tarif, konunun hukuki yönünü en iyi şekilde vereni.

Hemen hemen her yerde kaynak olarak kabul edilen “Carnegie Endowment for International Peace” de verilen Sevr Antlaşması İngilizce metin için başlık şöyle: “THE TREATY OF PEACE BETWEEN THE ALLIED AND ASSOCIATED POWERS AND TURKEY, SIGNED AT SÈVRES AUGUST 10, 1920”. (10 Ağustos 1920’de Sevr’de imzalanan, İtilâf Kuvvetleri ve Türkiye arasındaki Barış Antlaşması)

Türk Tarih Kurumu kütüphanemizdeki, 1953 baskılı, Prof. Nihat Erim’in “Devletler Arası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri (Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları)” kapağı altında verilen “Sevr Andlaşması” çevirisi de yukarıdaki “Carnegie Endowment for International Peace” den alınma. Zira, herne kadar başlıkta Osmanlı İmparatorluğu diyorsa da metinde taraf olarak gösterilen “Osmanlı İmparatorluğu” değil, “Türkiye”. İnternet yolu ile ulaşılabilinecek başka Türkçe metin yok “Sevr Andlaşması” için.

Burada karışık bir durum var; 1920 yılında adı “Türkiye” olan bir devlet yok idi; ”Sevr Antlaşması” na taraf olanlar, İtilâf Devletleri ve Osmanlı İmparatorluğu idi. Sevr Antlaşması ile, bugünkü Türkiye toprakları üzerinde Ermenistan ve Kürdistan kurmaya niyetli ABD’li dostalarımız, Lozan Antlaşmasının hemen akabinde, 1924’de Sevr antlaşmanın asıl metnini ulaşılmaz duruma getirmişler. Referans olarak alınabilecek tek belgeyi de tahrif ederek, Osmanlı İmparatorluğu yerine Türkiye yazmışlar.

Bugünkü 1920’ye, geriye doğru gidiş, herhalde Sevr’i, özellikle Bölüm III, Kürdistan başlığı altındaki 62, 63, ve 64’üncü maddeleri, yeniden yürürlüğe koyma yolunda. Ancak bunun için de, antlaşma tarafı Osmanlı İmparatorluğu değil, Türkiye Cumhuriyeti olarak gösterilerek kitabına uydurulacak herhalde.

Biz de zaten, kendi dilimizde de taraf olarak Türkiye’yi kabullenmişsiz, yarın aksini iddia etmemiz imkânsız olacak.