TEKNOSERMAYE -TEKNOKAPİTALİZM
Yeni bir kavram türetmenin ya da yeni bir kavramsallaştırma çabasının bilim, sanat ve edebiyatta, yeni açılımlar yaptığı doğrudur.
Ne var ki, bu, Dr Recep ya da Bahçeli veya çevrelerinin zaman zaman ortaya attıkları anakronik sözcük ve terimler için geçerli değildir.
Örneğin ‘yerli ve millî’ gibi anlamsız bir tamlamanın üzerinde durmaya bile değmez.
Ancak son günlerde, ‘teknosermaye’ gibi bir terimin çok kullanıldığını ve sanki ‘yeni bir şey’miş gibi ballandırılarak anlatıldığını görüyorum.
Oysa daha yetmişli yıllarda ÇUŞ (Çok Uluslu Şirket)’lar ve benzeri kavramlar, somut gerçekliklerden hareketle kavramsallaştırılmaya başlanmıştı.
Dahası Lucien Karpik’in ‘Teknolojik Kapitalizm’ başlıklı makalesinde, yeni bir ‘üretim süreci’ için yeni bir ‘bilim tipi’nin geliştirildiği ve bu ikisinin bütünleştrilme çabalarından söz edilmekteydi.
“La combinaison d’un nouveau type de science -la science de la transformation- et du processus de production et de création de produits détermine la formation d’une nouvelle forme d’économie que l’on nomme capitalisme technologique et qui a pour règle de fonctionnement la puissance”.
Her şeyden önce, Türkiye’de gelişigüzel kullanılan ‘üretim ekonomisi’ terimine, ilk kullanıldığı günden beri karşı çıktığımı, böyle zıpçıktı kavram üretmenin bilgiçlik satmaktan başka bir şey olmadığını yinelemek isterim.
‘Üretim ekonomisi’ demekle ‘ekonomi’ üretim ekonomisi olmaz demekten dilimde tüy bitti.
‘Üretim ekonomisi’ olması için, hem yeni ‘ürün’ ve hem de onun ‘üretim süreci’ni belirlemek yetmez, bir de onun ‘yeni bir tip’ yani ‘dönüştürme tekniğini’ de (Karpik ‘dönüştürme bilimi’ diyor) belirlemek ve bunların ussal bir bileşkesini (combinaison) sağlamak gerekiyor.
Ki buna ‘teknokapitalizm’ ve burada kullanılan sermayeye de ‘tekno sermaye’ deniyor.
Ve bu ‘teknokapitalizm’in hedefi ise, egemenlik kaynağı olan ‘güç’ün işleyişini belirlemek olup, ister istemez onu da belirleyecektir diye beklenmektedir.
Nitekim bugün Trump’la birlikte ve belki Trump’a da egemen olan Elon Musk’la birlikte, yeni bir ‘teknokapitalizm’ aşamasına gelinmiş olduğu söylenebilir.
Çünkü bir yeni tür ‘teknosermaye’ (Elon Musk ve GAFAM) ile yeni bir güç (Trump ve ABD emperyalizmi)’nin en ussal (rasyonel) bileşkesine ulaşılmıştır denilebilir.
Ancak buraya kadar yapılan açıklamalar, öyle hemen anlatılıp geçilecek şeyler değildir.
Deyim yerinde ise henüz ‘ham fotoğraf’ını çektiğimiz manzarının fotoğrafını çıkarmak için, eski teknikle ‘banyo’sunu da yapmak, yani ayrıntısına da girmek gerekecektir.
Elon Musk ve GAFAM’ın (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) sermeyelerinin ‘alın teri’ olmaktan çok ‘fiktif sermaye’ dediğimiz sermayeyle olan ilişkisine de bakmak gerekecektir.
Ve ABD yerine Çin’e baktığımız zaman; geçen gün Serdar Akinan’ın youtube kanalında ayrıntılarını verdiği Çinli elektrikli otomobil projesinin, öyle ha deyince değil ama, başka hiçbir ülkede kolaylıkla yapılamayacak kadar kaynak ayırıp, başka hiçbir ülkenin dayanamayacağı kadar zamana gerek duyduğu da bir gerçekliktir.
Ancak ne var ki, bütün bunların ötesinde ve hepsinden önemli olan ise, belli bir ‘stratejik plan’a sahip olup olmamak gelmektedir.
Bu konuya belki devam edeceğiz ama, teknokapitalizm ve teknosermaye kavramlarının bu kaba tanımlanmasını bitirirken, örneğin Türkiye’de yeni bir ‘üretim sürecine’ geçebilmek için, öncelikle ciddi bir ‘planlama’ya ve bunun için yeni bir Devlet Planlama Teşkilatı’na, bu teşkilat ve diğer sahalarda yer alacak elemanları yetiştirmek için temeli sağlam üniversitelere ve ‘ulusal çıkar’ları gözeten bir ‘siyasî irade’ye gerek olduğu apaçıktır.
Bunların yok denecek düzeyde varoldukları gözönüne alındığında, hâlâ üretim ekonomisi müretim ekonomisi diyen beynamazlara, teknokapitalizm ve teknosermayeyi anlatmanın zerre yararı olmayacağını biliyorum.
Onlara önerim, olsa olsa tekno müzik olabilir.
Üretimi falan bir yana koyup, tekno müzik eşliğinde hu çekmeye devam etsinler diyeceğim.