Topaçlar

Küçüklüğümüzde oynadığımız güzel oyunlar vardır. İp at­larız. Kaydırak oynarız. Bir topun peşin­den koşarız. Paten ka­yarız yokuş aşağı. Bir de “to­paç” çeviririz.

Topaç, tahtadan yapılmış bir küçük oyuncaktır. Topaca, “kaytan” adı verilen bir ip sarılır sıkıca. Sonra topaç ileri doğru fırlatılarak ip hızla geriye doğru çekilir. Bu hızla topaç, ekseni çevresinde dö­ner. Bir süre sonra yavaşlar ve durur. Güzel de­sen­li topaçlar vardır. Üstü alacalı bulacalı renklerle süslenmiş­tir. Topaç dönerken bu renkler birbirlerine karışır ve göze renkli, güzel görüntüler çarpar.

Topaç nasıl döner? İpi sağdan sararsanız sağa döner topaç; soldan sağa doğru sararsanız bu kez sola döner küçük oyun­cak.

Türkiye’de inançsız politikacılar da topaçlara benzerler. İh­tirasın ipi ne yöne sarılmışsa oraya doğ­ru dönerler. Bir süre sağa, bir süre sola...

Fakültelerde öğretim üyeleri vardır. Konuşmalar yapmış, ki­taplar yazmışlardır. Devrimcilik, solculuk, sosyalistlik tekeli kurmuşlardır düşünce hayatı üzerinde. Fakat bir olağanüstü dönemde üç dört aylık tutukluluk yetmiştir iflaslarına. Gazete­lerde yazı­lar yazarlar:

- Bütün inançlarımda haksızmışım. Yanılan bizmişiz... der­ler. Serüvenleri bununla bitmez. İş ve sermaye çevreleri ku­cak açar kendilerine. Bu kez işveren avukatlığında sermaye sa­vu­nuculuğuna başlarlar.

Topaçtır işte bunlar. Tutkularının iplerinde ha­vaya fırlayıp, hoş görüntülerle hızları kesilinceye kadar renkli görüntüler bı­rakırlar çevrede. Sonra bir küçücük oyuncak oldukları anlaşılır. Yeniden ele alı­nır ve bu kez tersten sarılır ip. Bu kez de bir başka yöne döndürülecektir. Dönerler, dönerler, dönerler yoruluncaya kadar...

Siyaset sahnelerinde eski ihtilalciler vardır. “Devrimciliği”, “Atatürkçülüğü” kimseye bırakmazlar. Bir güç dönem gelir. Bü­tün Atatürkçüler, bütün devrimciler ezilmek istenir tek tek. İhtilalci, ezilen­lerden yana değil ezenlerden yana çıkmıştır.

- Marksist kışkırtıcılığa karşıyım, deyip istifa ederler partile­rinden en güç günlerde, arkadaşları işkence evlerinde can çe­kişirken:

- İşkence iddiaları komünistlerin yalanıdır, diyen başbakan­ların partisine girerler tebessümlerle. Ve bütün bunları “Atatürkçülük” adına yaparlar. Sonra, siyasal geleceklerini par­lak görmedikleri için bu partiden de istifa ederler:

- Partide Atatürkçülük suçlanıyor, derler. Atatürkçülerin, devrimcilerin yargılandıkları günleri hiç hatırlamazlar...

Topaçtır işte bunlar. Tutkularının ipi bedenlerine ne yönde sarılmışsa o yöne dönerler. Bazen sa­ğa, bazen da sola döner­ler, dönerler, dönerler yoruluncaya kadar...

Siyaset sahnesine atılmış profesörler vardır. Kitaplarında özgürlük şarkılarına güfteler yazmışlardır. Söylevler vermişler­dir özgürlük için. Konferanslarda, açıkoturumlarda konuşmuş­lardır. Siyasi iktidar kendilerine üniversite kapılarını kapayınca, peşinden ge­len öğrencilerine:

- Nabza göre şerbet veren münevverlerden olmayınız, derler. Sonra da şerbet pınarlarından ka­seler doldururlar durmadan. Tutkularının ipleri öyle sarılmıştır o günlerde, Sola doğru dönmüşlerdir bir süre. Sonra ele alınıp bir başka yöne fırlatıl­mışlardır.

Bir güzel oyuncaktır topaç. Döner durur kendi ekseni çev­resinde. Bedenindeki ip ne yöne sarılmış­sa o yöne döner to­paç. Politikacılar vardır topaçlar gibi... Profesörler vardır topaç­lar gibi... İhtilalciler var­dır topaçlar gibi... Dönerler, dönerler, dö­nerler yoru­luncaya kadar...

Başbakanlar vardır. İşkencelerin yapıldığını, bunları kimlerin yaptığını da bilirler. Görevde oldukları günlerde susarlar. Amaç­ları iktidar merdivenlerinde tırmanmak, başbakan kalmak, cumhurbaşkanlığına seçilmektir. Partilerinin toplantılarında:

- Sosyalist Parti olduğumuzu ilan edelim. derler. Başbakan­lığı döneminde yargılanıp mahkum olan “Sosyalist Parti” yöne­ticilerinin cezaevlerinde kalmaları için çırpınır dururlar. Özgür­lükleri ülkenin coğrafyasına aykırı bulurlar. Özgürlük dendi­ğinde:

- Özgürlük lükstür ve de jeopolitiğe aykırıdır, diye ko­nuşmalar yaparlar.

Ne güzel oyuncaktır topaç! Büyüklü, küçüklü, renkli, renk­siz topaçlar... Bedenine sarılan iplerle hem sağa hem de sola dönen topaçlar. Yoruluncaya kadar dönen, döndükçe yorulan topaçlar...


Uğur MUMCU - Yeni Ortam, 3 Mayıs 1974