‘Travmatize’

Dengir Mir Mehmet Fırat ne demişti?

Atatürk devrimlerinin Türk toplumunu travmatize ettiğini, bir gece içinde kıyafetlerini, dillerini değiştirmelerinin istendiğini, dinlerinin altüst edildiğini söylemişti.

Kime söylemişti?

New York Times gazetesine.

Ve ardından kıyamet kopmuştu. Her ne kadar Fırat durum vaziyeti her zaman olduğu gibi kurtarmaya çalışsa da genellikle sözlerinin arkasında olduğunu söyledi. Fırat’a yüklenenler, Cumhuriyet’in, Atatürk devrimlerinin toplumu travmatize falan etmediğini, toplumun devrimleri benimsediğini söylediler. Hâlâ da söylüyorlar. Fırat zihniyetinin Cumhuriyet ve Atatürk devrimleri ile hesaplaşmak istediği de söylendi.

Bazıları da halkın dilinin, dininin, kıyafetinin bir gecede değiştirildiği iddiasının yalan olduğunu kanıtlama çabasına girişti.

Aslında bu çabalara hiç gerek yok.

Dengir Mir Mehmet Fırat’ın haklılığının altını çizmek daha mantıklı.

Bir-iki düzeltmeyle Dengir Bey’e hakkını vermek gerek.

***

Atatürk devrimlerinin ‘travmatize’ ettiği doğrudur.

Yüzyıllarca toplumu geri bırakan, soyup soğana çeviren saray ve saray yandaşlarını travmatize ettiği doğrudur.

Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcisi olduğu yalanıyla halkı afyonlayıp sürü gibi güdenleri travmatize ettiği doğrudur.

Aklı, bilimi, teknolojiyi reddedip ‘ulema’yı baş tacı edenleri travmatize ettiği doğrudur.

Halkın yüzde 97’sini eğitimsiz, okuma-yazmasız bırakanları travmatize ettiği doğrudur.

Kadınları ikinci sınıf insan olarak gören, kadını her türlü toplumsal yaşamdan, miras hakkından, kız çocuklarını eğitim hakkından yoksun bırakanları travmatize ettiği doğrudur.

Kadın ve erkek yan yana gelemez, kadın ve erkek aynı tramvaya, otobüse binemez diyenleri travmatize ettiği doğrudur.

Erkeği sarığa, kadını çarşafa saranları travmatize ettiği doğrudur.

Bu geriliği siyasal zemin olarak kullanıp iktidar sahibi olmak isteyenleri travmatize ettiği doğrudur.

***

Atatürk ve dava arkadaşları cumhuriyeti kurup çağdaş devrimleri çatır çatır yaşama geçirirken travma geçirenlerin kimler olduğu biliniyor. Arşivlerde, tarih kitplarında hepsinin adı yazılı. Yaptıkları, yapamadıkları, hareketleri, tavırları da. Bu travma öyle bir kuyruk acısı yaratmıştı ki, bir türlü hazmedemediler. On yıllar geçti, yine hazmedeme-diler.

Mustafa Kemal, ‘asrileşmek’ten (çağdaşlaşmak’tan) söz ederken hoca takımından biri itiraz etmişti:

‘Paşa Efendi, Paşa Efendi, asrileşmek de ne demek?’

Mustafa Kemal, hocanın bu alaycı sorusuna net bir cevap vermişti:

‘Adam olmak demektir Hoca Efendi, adam olmak.’

Bu ülkenin insanlarının adam gibi yaşamasını içlerine sindiremeyenler, çok ciddi travma geçirdiler.

Öyle kalıcı bir travma ki çaresi yok,

Tedavisi yok,

Rehabilitasyonu yok.

‘Allah kurtarsın’ demekten başka yapacak bir şey yok.

***

İlhan Selçuk ‘Pencere’yi yeniden açtı. Ortalık aydınlandı. Hoş geldin İlhan Abi...


HİKMET BİLA