ULUS AL DEVLET MUZ MUDUR?
Aydınlık’ın 27 Eylül 2009 tarihli sayısında, ‘Haftanın notları’ bașlığı altında ‘ulus devlet’çiliğimiz bile Frenkçe diye bir not var.
Șöyle devam ediyor;
“Ulus devlet mi, ulusal devlet mi ?
Hangisi Türkçe ?
Ulus devletin neresi Türkçe ?
İngilizce veya fransızcadan çevirirseniz, güzelim Türkçeyi de Frenkçeye çevirmiș olursunuz ?
İngilizceden ‘Nation-State’ diyorlar.İngilizceye karıșacak değiliz.
Ama Türkçede ‘ulus devlet’ diye bir kavram olmaz. Doğrusu : Ulusal devlet’tir.”
Sanki sorun salt çeviri sorunu da, öyle mi çevirelim böyle mi diye ele alınmıș bana göre.
Ancak yazar konuyu bağlarken söyle demekte:
“Ulusal devleti bozuk Türkçeyle savunabilir miyiz ?
Savunabilenlere așk olsun !
Ulusal devleti kurtaracaksak, öncelikle dilimizi emperyalist esaretten kurtaralım.
Sert mi oldu ?”
Bana kalırsa pek sert bir eleștiri değil, hatta yumușak bile..
Çünkü ulusal devlet kavramı muz gibi ele alınmıștır da ondan.
Sorun‘Parasal güç’ yerine ‘para güç’ demek gibi bir șey kesinlikle değildir.
Sorun paranın ne zaman güç kazandığıdında yatmaktadır.
Para bir değisim ‘aracı’ mıdır yoksa değișimi yönlendiren, daha da ileri gidip üretimi denetleyen bir güç müdür? Ve bu gücü tarihsel olarak ne zaman kazanmıștır?
Seçilecek kavram, bu belirlemeden sonra ama bu belirlemeyi betimleyebilecek bir kavram olacaktır.
Kulağa hoș gelip gelmemesi ya da dilbilim kurallarına uyup uymaması ondan sonra tartıșılabilir ancak.
Șimdi șu ünlü ‘Ulusal Devlet Kavramı’na gelince; bundan daha kulağa hoș gelen ve güzel Türkçemize güzellik katan bir kavram tasarlayamıyorum.
Ancak bu ‘Ulusal Devlet’ ten ne anlıyoruz?
Türkiye Cumhuriyeti Devleti bir ‘ulusal devlet’ midir?
Ya da kim nerede tam ve olgun bir ‘ulusal devlet’ görmüș de biz ayırdında olmamıșız?
Burada sözkonusu olan ulus mudur yoksa devlet mi?
Elma ile armut biribirine karıștırılıyor olmasın sakın, ki tam da öyle olduğu rahatlıkla ileri sürülebilir bana göre.
Eleștirdiğimiz Frenkler ve daha niceleri, Devlet ile Ulus arasına bir tire koymușlar; yani bir devlet ki ulustan tire edilmiș haydi Türkçemizi zorlayarak türemiș olduğunu dile getirmek istemișlerdir.
O zaman ulusal devlet terimi tam da yerine oturuyor denilebilecektir.
Ne var ki bu kavramın anavatınında Etat-Nation denilirken, baștaki Etat, devlet anlamında değil ama tiers etat’nın etat’sı ise ne diyeceğiz?
Ki böyle olmadığını kim savlayabilecektir?
Ve eğer böyle ise, Soylular ve Kilise dıșındaki bu üçüncü grup, yani üçüncü-konumunda olanların (tiers etat) yani halk tabakalarının ulusallığıdır sözkonusu olan.
Ulusal Devlet değil ama ‘ulusal tiers etat’ yani ‘ulusal halk tabakaları’nı dile getirmek için türetilmiș bir kavramla karșı karșıyayız demek ki.
Tiers etat halk olup ulusu olușturmakta ve aynı zamanda soylular ve din adamları ile ‘eșit’ kardeșler konumuna yükselmektedir.
Devlette de herkes kadar sözsahibi olacaktır.
İște size ‘ulusal devlet’in dik alası.
Hem isim babası ve ve hem de özbeöz kendisi.
Ancak nerede ve ne zaman? Ve ne kadarcık bir süre?
Frenk ülkesinde, 1789’larda ve devrim süresince. Hepsi bu.
Bașka bir örneği yok ama benzerleri var.
Sözü uzatmanın gereği yok. Bu konuda bir kitapçığım yolda, diğerleri de tasarımda.
Bitirmek için șöyle de denilebilir; meraklanmayın ‘kurtarılacak bir ulusal devletimiz’ yok zaten ama kurulabilecek bir ulusal devletimiz her zaman olanaklı. Yeter ki onu kurabilecek isteğimiz körelmesin.
Hah o Devlet-Ulus denilen kavram mı? Onu bilen de kullanıyor bilmeyen de.
Ve daha kötüsü onun Ulusal Devlet yerine kullanılıyor olduğu sanılıyor.
Yanlıș olan da bu değil mi?
Iki ayrı tarihsel kategori.
Onemli olan bunun ayırdında olmaktır diye düșünüyorum.
Habip Hamza Erdem