Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) tercih sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte öğrencilerin barınma sorunu ekonomik krizle birlikte derinleşti. Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü’ne (KGYM) bağlı yurtların kapasite yetersizliği, özel yurt, apartlar ve ev kiralarının yüksekliği ise öğrencilerin barınma krizini gözler önüne seriyor. Öğrencilerin üniversite tercihleri okul başarısından ziyade yaşam pahalılığına göre şekillenirken birçoğu ise ekonomik yetersizlikler nedeniyle tarikat yurtlarında yaşamak zorunda bırakılıyor.

200 BİN LİRAYA YURT
İstanbul’da Fatih, Beşiktaş ve Kadıköy semtlerinde özel yurtların fiyatları cep yakan türden. İstanbul’da özel yurtlarda tek kişilik bir odanın aylık fiyatı 15-20 bin lira, bazı yurtlarda ise yıllık fiyatlar 200 bin bandına çıktı. 4 kişilik oda fiyatları aylık 10 bin lira civarındayken 6 kişilik ranzalı oda fiyatları ise 6 bin 700 liraya ulaştı. Öğrencilerin en çok ikamet ettiği ve üniversitelere yakın olan semtlerden biri olan Kadıköy ve Üsküdar’da ev kiraları 20-30 bin, Fatih’teyse 15 bin lirayı geçti. Türkiye, OECD ülkeleri arasında 2023’nin üçüncü çeyreğinde en yüksek kira fiyatlarının olduğu ülke olarak kayıtlara geçti.

İstanbul’da KGYM’ye bağlı toplam 33 KYK yurdu bulunuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) ait 8 kız ve 6 erkek öğrenci yurdu var. Günde 2 öğün yemek veren İBB yurtlarının aylık ücreti 1300 lirayken yurt kapasitesi toplamda 5 bin 191. İstanbul genelinde bulunan yüzlerce özel yurdun temmuz ayı itibarıyla ücretleriyse önceki yıla göre ortalama yüzde 85 ila yüzde 105 arasında arttı.

YEMEK HAKKI YAPTIRIMI
Marmara Üniversitesi öğrencisi Şeyma Karakaya İstanbul’da barınma krizi yaşayan binlerce öğrenciden biri. Daha önce kaldığı özel yurdun yaşam koşullarının iyi olmaması nedeniyle eve çıkmak zorunda kaldığını ifade eden Karakaya, “İstanbul’da yaşayan bir öğrenci olarak geçimimi sağlamakta zorlanıyorum. Geçen sene kiram 5 bin liraydı, şu an ev sahibimiz 8 bin lira yaptı. Evden çıksak yeni ev bulamayacağız” ifadelerini kullandı.

Ülkede giderek derinleşen ekonomik kriz nedeniyle eğitim hayatına devam ederken çalışmak zorunda olduğunu belirten H.A. ise KYK yurtlarının öğrencilerin okuduğu üniversitelere uzak olan yerlerde çıktığını vurguladı. H.A., “KYK’de 4 kişilik odalarda kalıyoruz. Kendi kişisel alanımız yok. Gece ders çalışmam gerektiğinde ışıklar kapanıyor. Giriş çıkış saatleri de 23.00’da bitiyor. 3’üncü geç girişten sonra uyarı veriyorlar ve bu nedenle yemek alamıyorsun. 4’üncü uyarıdan sonra da yurttan atılıyorsun” ifadelerini kullandı.

TÜGVA’YA MECBUR
Daha önce TÜGVA yurdunda kalan bir üniversite öğrencisi, ‘‘KYK yurdu çıkmadığı ve özel yurtlar da çok pahalı olduğu için TÜGVA’nın yurdunda kalıyordum. Kaldığım zaman aylık 3 bin 100 lira ödüyorduk ancak bize 1500 lira iade yapıyorlardı sebebiyse Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından burs sağlanmasıydı’’ dedi. Öğrenci, ‘‘Eğer KYK çıksaydı burada kalmazdım. İnsanlar özel yurtların pahalılığı ve KYK çıkmaması yüzünden TÜGVA gibi yurtlara mecbur bırakılıyorlar’’ ifadelerini kullandı. ODTÜ’de öğrenim gören üniversite öğrencisi kaldığı özel yurda ilişkin, ‘‘Yurdumda fiyatlar sürekli artıyor. Genel problemimiz yurda burslu olarak girsek bile her fırsatta para almaya çalışıyorlar. Kâr hırsı söz konusu” ifadelerini kullandı.

FİYATLAR YÜZDE 100 ARTTI
DHA'ya konuşan Özel yurt müdürü Fevziye Çelen ise "Avrupa Yakası'nda geçen seneki fiyatlara göre bu seneki fiyatlar neredeyse yüzde 100 arttı. Fazlasını da artıran yurtlar var. Şu an için gelen var, her zaman için fiyat konuşuluyor. Bizim koşullarımız bu deyip giden de oluyor, koşullarını çok zorlayıp kayıt yaptıran da oluyor. İlk olarak gelip bütün yurtları gezmek istiyorlar. Lokasyondan ziyade, ilk etapta ekonomik değerlendirme sebebiyle tüm yurtları gezmek istiyorlar. Evleri tercih edemiyor öğrenciler, evler çok daha pahalı. Bizim kontenjanımızın yüzde 50'si dolu şu anda" dedi.

Üniversite öğrencisi Efe Aydemir ise, "10 aylık 145 bin lira ödedim" diyerek yurt ücretlerindeki durumu özetledi.

DOLULUK YÜZDE 35’DE
Tüm Yurt İşverenleri Sendikası Başkanı (TÜYİSEN) Ahmet Baydar ise, DHA'ya yaptığı açıklamada İstanbul'daki özel yurtlar hakkında, "Yurtların şu anki doluluk oranı yüzde 35'lerde ve özel yurtlarda yeterli kontenjan olacaktır. İstanbul'da ortalama yurt fiyatları bölge bölge değişkenlik göstermektedir. Beşiktaş, Kadıköy gibi merkezi ve üniversite öğrencisinin tercih ettiği bölgelerde biraz daha ücretler yüksek, doluluk oranları fazla olmaktadır" dedi.

TEK ŞANS BİRLİKTE EV
Türkiye’nin üçüncü büyük kenti olan İzmir’de de öğrenciler son iki yılda olduğu gibi yine fahiş fiyatlarla mücadele ediyor. YÖK’ün 2022-2023 verilerine göre kentte 6’sı devlet üniversitesi olmak üzere 10 tane üniversite bulunuyor. Bu üniversitelerde ise toplam 188 bin 396 öğrenci eğitime devam ediyor. İzmir’de 27 bin 481 kişi kapasitesi olan KYK yurtlarında toplam öğrenci sayısının yalnızca yüzde 14,5’i konaklayabiliyor. Geriye kalan öğrenciler artan kira ve özel yurt fiyatlarıyla mücadele etmek zorunda bırakılıyor. İzmir’de öğrencilerin yoğunlukta olduğu Bornova ve Buca’da 10 bin TL’nin altında kiralık ev bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin bulunduğu Balçova’da ise 1 artı 0 ev fiyatları 13 bin TL’den başlıyor ve artan oda sayısına göre 30 bin TL’ye kadar yükseliyor. özel yurt fiyatları da 65 bin TL ile 130 bin TL arasında değişiyor. Bu rakamlar yurdun durumuna göre 200 bin TL’ye kadar çıkıyor.

Fahiş fiyatlardan ötürü öğrencilerin bulunduğu yerden çıkmak istemediklerini söyleyen Bornova’da emlakçılık yapan Veli Temel, “2 artı 1 dairelerin kiraları minimum 10 bin, 12 bin TL’den başlıyor. Konumuna ve evin özelliklerine göre bu fiyatlar değişerek 30 bin TL veya 40 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Yüksek kiralardan ötürü öğrenciler 2 artı 1 dairede 4 kişi barınmaya mecbur bırakılıyor. Kiralık daire bulabilecekleri bile belli değil. Bulabilirlerse kendilerini şanslı hissediyorlar” diye konuştu.

Hem öğrenci olan hem de Buca’da emlak sektöründe çalışan Şimal Oral, “Yurt bulamayan öğrenciler sokakta kalmamak için ev tutmak zorunda kalacak. Şu an eve çıkmak isteyen birisinin girişteki minimum maliyeti 40 bin, 50 bin TL. Bir öğrencinin tek başına eve çıkması çok zor. Kimse aylık 10 bin TL’yi tek başına ödeyemiyor. Asgari ücretle çalışmaya kalksa dahi geçinemez.”

MUĞLA’DA 3’TE 1’İNE YURT
Ege Bölgesi’nin bir diğer kenti olan Muğla’da ise öğrencileri yüksek kiralar ve yurt ücretleri bekliyor. YÖK’ün 2022-2023 verilerine göre Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde toplam 42 bin 288 öğrenci eğitim görüyor. Kentteki KYK yurtları 13 bin 830 yatak kapasitesine sahip. Bu da kentteki üniversite öğrencilerinin yüzde 32’sine denk geliyor. Muğla’daki her 3 öğrenciden ikisi devletin yurtlarından faydalanamıyor. Özel öğrenci yurtlarının fiyatları yıllık 70 bin TL ile 120 bin TL arasında değişiyor.

Muğla’da çoğunlukla öğrencilerin yaşadığı üniversite bölgesi olan Kötekli ve Yeniköy Mahallelerinde 1 artı 0 evler 6 bin TL’den başlıyor ve fiyat 20 bin TL’ye kadar yükseliyor. Muğla’da emlakçılık yapan bir kişi ev kiraları hakkında şunları söyledi: “Depremden beri fiyatlar sürekli yükseliyor. Yurtlarda yetersiz olunca önümüzdeki aylarda ev kiraları daha fazla yükselebilir.”